پرورش ماهی ، نگاهی کلی به اصول اولیه

اسلایدر-دوم-آبزیبان

پرورش ماهی سالهاست در میان انسانها جریان دارد. تکنیکهای این کار به مرور به پیشرفت علم بهتر و بهتر شدند. بدیهیات آبزی پروری را از نگاه آبزیبان بخوانید.

دیباچه

هدف آبزی پروری کاهش ضریب مرگ و میر در میان بچه ماهی هایی است که در هر دوره متولد میشوند. نیاز فزاینده ی بشر به مواد غذایی دیگر قابل تامین با روند رشد طبیعی ماهی ها نیست.

از تعداد زیاد تخم ماهی در هر دوره بسیاری از آنها هرگز نمیتوانند به سن مورد نظر برای بهره برداری برسند. افزایش شکار آنها نیز منجر به انقراض گونه میشود.

لاجرم انسان مجبور به پرورش ماهی برای برای آسیب نزدن به محیط زیست اطراف خود است. ماهی ها از سهم مهمی از سرانه تولیدات ارزاق انسانها را را بخود اختصاص میدهند .

انتخاب گونه ی مورد نظر

برخی از گونه های ماهی ها در تمامی نقاط دنیا توسط کشاورزان پرورش داده میشوند. اینکه این گونه چرا یک گونه از میان گونه های دیگر ماهی ها انتخاب میشود دلایل متعددی دارد مثلا اینکه بتواند به طور طبیعی در آب های این منطقه زیست کرده و در شرایط اقلیمی آن زندگی کنند.

بسیاری از گونه های ماهی قابل پرورش در یک اقلیم توسط کشاورزان امتحان و به صورت تجربی از میان گونه های دیگر انتخاب شده اند. ماهی انتخاب شده باید بتواند شرایط مصنوعی پرورشی را تحمل کرده و در آن و در آن محیط به زیستن و تولید مثل بپردازد.

این مسائل در کنار امکان تکثیر آسان آنها در استخرهای پرورش، کم هزینه بودن فرایند پرورش و مقاومت گونه در مقابل شرایط نا به سامان احتمالی همه و همه بر روی این انتخاب تاثیر گذارند. در انتخاب گونه به مواردی نظیر اینکه ماهی انتخابی شما قبلا هم در آن منطقه به صورت موفقیت آمیز پرورش داده شده باشد و بچه ماهی آن در رودخانه ها و یا سواحل نزدیک به وفور موجود باشد دقت کنید.

سورت کردن

در صورتی که ماهی ها در زمان بیومتری از اختلاف وزنی زیادی نسبت به هم برخوردار باشند  بایستی آن ها را سورت یا اصطلاحا ریز و درشت نمود تا هر سایز غذای مختص به خود را مصرف کرده و هم شاهد پدیده کانی بالیسم یا هم جنس خوارها نباشیم. که برای این منظور هم می توان از دستگاه های سورتر و یا هم از روش دستی سورت کردن استفاده کرد.

شیوه غذا دهی

غذا دهی بایستی بر اساس دفعات مشخص از جدول در تمام قسمت های سطح استخر پخش شود تا تمام ماهیان از غذا بهره ببرند و شاهد اختلاف سایز نشویم. غذا دهی با روشن شدن روز آغاز و آخرین وعده هم قبل از غروب آفتاب انجام شود تا ماهی غذا را با چشمان خود ببیند.

اصولا در بحث پرورش ماهی دو دسته بچه ماهی داریم که شامل برندهای وارداتی همچون( اکولند – وی ویرز – نوردن – تروتکس- آکواسرچ- اداپیز- تروتلج و…) و برندهای تولید داخل.

از آنجایی که بچه ماهیان وارداتی از نظر سرعت رشد بهتر بوده و زمان کمتری برای تولید پرواری صرف آن ها می شود از اهمیت بسزایی در تولید برخوردارند. همچنین از آنجا که بچه ماهیان تولید داخل از نظر تولید تخمک در ماهیان  غیر تک جنس و سرعت رشد کند در ماهیان تمام ماده گزینه خوبی برای تولید دوره 6-7 ماهه نیستند پیشنهاد به خرید بچه ماهیان خارجی است.

در بحث خرید بچه ماهی بهتر است از کار گاه هایی که از شهرت خوبی برخوردارند خرید شود چون گاها دیده شده بچه ماهی ایرانی به جای بچه ماهی خارجی فروخته شده است.

تراکم رهاسازی

بحث تراکم ارتباط مستقیم با حجم ورودی آب – کدورت آب – کیفیت آب – جریان گردش آب – ماهیت سازه – شکل سازه – وزن نهایی فروش- دانش و تجربه پرورش دهنده – مدیریت مزرعه دار – نوع خوراک – اکسیژن آب – دمای اپتیموم آب دارد.

اما به طور کلی در سازه های پیش ساخته با مساحت 60-50 متر مربع می توان 2500 قطعه بچه ماهی 40-30 الی 100 گرمی را برای دوره پرورش 6 ماه تا رسیدن به وزن 600-700 گرم در نظر گرفت. در صورت تمایل به پرورش لایه ای می توان مقادیر بیشتری ماهی 1 گرم را تا وزن 40-20 گرم بسته به شرایط ذخیره کرد.

تغذیه

امروزه برای تغذیه از غذا های  آماده در سایز های مختلف بهره می برند که برای محاسبه مقدار غذای روزانه دانستن تعداد ماهی و وزن آن ها و دمای آب جهت به دست آوردن ضریب تغذیه ای و نوع غذا از جدول کارخانه سازنده غذا اهمیت بسزایی دارد.

توجه به این نکته حیاتی است که میزان تغذیه با افزایش و کاهش دما تغییر می کند و بایستی برای این منظور به درصد های غذایی پیشنهادی توجه خاصی داشت.

غذا دهی بیشتر از مقادیر جدول فقط در 1 ماهه آخر پرورش ماهی بازاری توصیه می شود و خارج از این بازه نتیجه ای جز بیماری و تلفات غذایی نخواهد داشت.

ثبات دمای آب استخر

پس از انتخاب گونه ی مورد نظر برای پرورش باید شرایط مورد نیاز برای پرورش آنها را فراهم کنید. مهم ترین شرایط برای پرورش ماهی گرمابی در سیستم های متراکم که از استخرهای پیش ساخته به عنوان محیط پرورش ماهی استفاده میکنند یک منبع آب با ثبات با دمای مناسب است. در صورتی که از روش های دیگر برای پرورش ماهی بهره میگیرید و یا میخواهید استخر پیش ساخته ی خود را در فضای باز نصب کنید، آب و هوای محیط و شرایط اقلیمی نیز برای شما اهمیت پیدا میکنند.

شما نمیتوانید در محیط های سرد اقدام به پرورش ماهی گرمابی کنید، مگر آنکه راهی برای تامین آب گرم تازه در تمام مدت داشته باشید همانطوری که در ایالات متحده ی آمریکا در ایالت آیداهو کشاورزان از چشمه های آبی که بعلت فعالیت آتشفشانی در تمامی طول سال گرم هستند برای پرورش تیلاپیا در سرمای زمستان استفاده میکنند. اما از آنجایی که استخرهای پیش ساخته قابل نصب در محیط های سرپوشیده هستند مسئله ی تامین حرارت برای کشاورز به این روش نیز قابل حل است.

تاسیسات

علاوه بر تامین دما و آب مناسب شما نیاز به فضای کافی احداث واحد پرورش ماهی خود دارید. اگر روش پرورش شما سیستم متراکم مدار بسته است شما نیاز به یک منبع برق نیز برای تامین برق پمپ های هوادهی و دیگر تجهیزات خود دارید. دمای مناسب، آب، فضا و برق مهم ترین چالش های اولیه ی شما برای پرورش ماهی گرمابی هستند.

اگر تمامی شرایط فوق برای شما فراهم است (تاسیسات، آب سالم و ماهی مناسب) شما به صورت بالقوه توانایی شروع به انجام فرایند پرورش را دارید اما پیچیدگی های دیگری نیز وجود دارند که بر روی نتیجه ی کار شما تاثیر گزار خواهند بود.

کیفیت آب استخر پرورش ماهی

اولین و مهم ترین مسئله تامین کیفیت آب است. گرما به خودی خود به دلایل مختلفی کیفیت آب را کاهش میدهد. میزان انحلال پذیری آب در دمای بالاتر کاهش میابد و منجر به افت اکسیژن میگردد و در مقابل از آنجایی که سرعت فعالیت باکتری های تجزیه کننده ی مواد آلی نیتروژن دار با افزایش دما افزایش میابد مقدار آمونیاک آب بسیار سریع تر افزایش میابد.

ماهی های گرمابی پرطرفدار در میان پرورش دهندگان معمولا مقاومتی بالاتری نسبت به ماهیان سردابی دارند اما در مقابل به علت دمای بالاتر آب بیشتر در معرض خطر آلودگی آب هستند. به علاوه بسیاری از بیماری های واگیر دار در مناطق گرم شیوع بیشتری دارند ( در مقابل این مسئله البته باید اشاره کرد که سیستم ایمنی بدن ماهی های گرمابی نیز در گرما بهتر عمل میکند اما برخی از بیماری های واگیر به سادگی از این سد عبور میکنند).

موارد دیگری مانند pH ، نیتریت و نیترات آب نیز میتوانند تعیین کننده باشند. گوش به زنگ علائم آلودگی آب و یا شیوع بیماری در میان ماهیان خود باشید و مداوما کیفیت آب را کنترل کنید!

به خاطر داشته باشید که اگر استخر شما پوشش گیاهی سنگینی درون خود دارد و سیستم تهویه و اکسیژن رسانی مناسبی برای آن تعبیه نکرده اید و در یک ظهر آفتابی آب شما سطح اکسیژن مطلوبی را از خود نشان میدهد احتمالا ماهی های استخر شما در طول شب از کمبود اکسیژن مفرط رنج میبرند چرا که همان گیاهان در طول شب شروع به آزاد کردن دی اکسید کربن و مصرف اکسیژن میکنند پس تهویه ی آب را فراموش نکنید.

گردش آب صحیح را ایجاد کنید

 در استخرهای پیش ساخته ی آبزیبان به علت فرم مدور و قرار داشتن خروجی اصلی در مرکز کف استخر این گردش آب به طور خودکار انجام میشود. این امر به تمیز ماندن استخر کمک به سزایی میکند چرا که ضایعات جامد معلق در آب به وسیله ی این جریان به سمت خروجی مرکزی رانده شده و آب تمیز تر باقی میماند. در کنار این مسئله برخی ماهی ها از شنا کردن در آب هایی که جریان شدیدی دارند نیز لذت میبرند پس شدت جریان آب را به فراخور نیاز ماهی خود از خفیف تا شدید انتخاب کنید.

گیاهان و باکتری ها:

اگر میخواهید گیاه و یا ماهی دیگری را نیز در آب استخر خود پرورش دهید آن را با دقت انتخاب کنید. گیاه انتخابی نباید برای ماهی سمی بوده و یا حالت و تراکم بوته های آن به گونه ای باشد که ماهی در میان آنها گیر کند. ماهی های انتخاب شده نیز نباید رقیب غذایی بوده، در یک سطح ارتفاع از آب زندگی کرده و اختلاف سایز بیش از حد داشته باشند. مسئله ی اختلاف اندازه حتی در پرورش یک گونه به تنهایی نیز میتواند مشکل ساز شود.

اهمیت نور

یکی از موارد دیگری که میتواند هم بر روی رشد ماهی و هم کیفیت آب تاثیر گذار باشد نور آفتاب است. در صورت وجود پوشش گیاهی در آب استخر شما نور گیر بودن میتواند در طول روز سطح اکسیژن آب شما را افزایش دهد. در مقابل برخی ماهی ها ممکن در معرض نور مستقیم خورشید کاهش رشد داشته باشند.

هوادهی

به خاطر داشته باشید که برای اینکه ماهی شما رشد خوبی داشته باشد باید در شرایط مطلوب خود زیست کند پس آنها را خوشحال نگهدارید! درمورد رفتار آنها نسبت به نور تحقیق کنید و اگر لازم بود برای آنها یک توری سایه بان یا یک پوشش گیاهی که ایجاد سایه در قسمتی از آب کند تعبیه کنید. از آن جا که حیات ماهی در محیط آبی است یکی از عوامل حیاتی در تداوم زندگی آنها، سطح اکسیژن آب است. ماهیان سردابی از آن جا که نیازمند آب های سالم وغنی از اکسیژن هستند، لازم است تا اکسیژن آبشان در محدوده اشباع و حدود 10-9 ppm باشد .برای رسیدن به این مقدار اکسیژن می توان از هواده های هیدرولیک ( اسپلش) یا پنوماتیک (جت) استفاده کرد.

و در نهایت به وزن ماهی ای که میخواهید کار خود را با آن شروع کنید دقت کنید. بسیاری از ماهیان هرچقدر رشد بیشتری میکنند سرعت رشدشان نیز افزایش میابد . با خرید ماهی پیش پروار در آغاز کار میتوانید سرعت رسیدن را به مرحله ی سود آوری افزایش دهید.

دمای آب و ارتفاع آب استخر پرورش ماهی

در بحث ماهیان سردآبی بهترین دمای پرورش برای دوره 6 ماهه 15-14 درجه سانتی گراد است.

که البته این ماهیان تا دمای 22-20 درجه را هم تحمل می کنند. دامنه تغذیه ای به شدت کاهش یافته و غذا به جای جذب، پرت خواهد شد.

ارتفاع مطلوب برای پرورش در وزن های مختلف متفاوت است. زمانی که ماهی 1 گرم است ارتفاع 30 سانتی متر مطلوب است. با رسیدن به وزن 20 گرم به ارتفاع سطح آبی افزوده می شود. البته در این بین نقش مدیریت مزرعه دار مطلوب در انتخاب سایز ارتفاع با بزرگتر شدن ماهی است.

بهترین ارتفاع برای ماهی پروار 1.5- 1 متر است.

بیومتری منظم استخر پرورش ماهی

ماهی در هر دوره سنی نیاز به یک سایز خاص با درجه ای از پروتئین دارد. بایدستی  در هر 15 الی 20 روز بیومتری یا زیست سنجی شود.برای این منظور نیاز به ترازو – سطل داریم.با کاهش سطح آب بصورت تصادفی جمعیت مشخصی از ماهی را وزن کرده و به میانگین وزنی جدید می رسیم . وزن جدید مبنای انتخاب غذا از جدول می باشد.

سورت کردن ماهی ها در استخر پرورش ماهی

در صورتی که ماهیان در زمان بیومتری از اختلاف وزنی زیادی نسبت به هم برخوردار باشند  ریز و درشت نمود. هر سایز ماهی باید غذای مختص به خود را مصرف کند. در صورت بروز اختلاف سایز شاهد پدیده کانیبالیسم یا هم جنس خواری خواهیم بود.می توان از دستگاه های سورتر یا از روش دستی سورت کردن استفاده کرد.

شیوه غذادهی

غذادهی بایستی بر اساس دفعات مشخص از جدول در تمام قسمت های سطح استخر پخش شود. در غیر اینصورت خطر اختلاف سایز ایجاد میشود. غذادهی با روشن شدن روز آغاز میشود.آخرین وعده هم قبل از غروب آفتاب انجام شود تا ماهی غذا را با خود ببیند.

ضدعفونی دوره ای استخر پرورش ماهی

حضور آلودگی می توان تولید را به مخاطره اندازد. باید در دوره های مشخص زمانی که در  هر فصل با هم متفاوتند داروهای مشخص ماهی و آب ضدعفونی شود. ضد دوره ای در فصول گرم هر 10 روز و در فصول سرد هر 15 روزه انجام می شود.

ین زمان جارو کردن ارتباط مستقیم با مدیریت مزرعه دار دارد. در طول دوره پرورش دست زدن به دیوارها به دلیل رسوب این مواد روی آبشش کاری خطرناک است.

مانور آبی

نیم ساعت پبش و پس از غذا دهی در صبح و غروب لوله خروجی را باز کنید.به اندازه 10 الی 15 سانت آب تخلیه شود تا هم فضولات خارج و هم گازهای متابولیسمی تخلیه گردند.

هم دما سازی

یکی از فرآیندهای مهم در تولید استرس است. استرس باعث برهم خوردن تعادل زیستی ماهی و نهایتا بیماری می شود.اولین اقدام رها سازی بچه ماهی در استخراست. بایستی قبل از تخلیه ماهی، دمای آب تانک ماهی و دمای آب پرورش اندازه گیری شود. در صورت اختلاف بیش از 1 درجه بایستی با وارد کردن آب محیط پرورش به تانک حاوی ماهی، دما را به دمای محیط پرورش برسانیم. عملیات هم دما سازی حدودا 30 دقیقه وقت می گیرد.( بسته به شرایط)

انبار کردن خوراک

بهتر است خوراک مزرعه روی پلت های چوبی یا پلاستیکی قرار گیرد.( نهایتا 10 کیلو روی هم ) محیط نگهداری خشک و فاقد رطوبت باشد. محیط نگهداری فاقد حیوانات جونده مثل موش باشد. گرمای زیاد نداشته باشد و در معرض تابش نور مستقیم خورشید نباشد. پلت ها از کناره ها کمی فاصله داشته باشد و فضایی برای تردد هوا موجود باشد.

قطع غذا

هر عامل استرس زا برای ماهی مثل ضدعفونی، سورت کردن و بیومتری باید با تخلیه معده و روده ماهی دارد. بایستی 24 الی 48 ساعت بسته به سایز ماهی قطع غذا شود.

در مراقبت های بهداشتی در پرورش ماهی

همیشه منشا آلودگی از محیط بیرونی در استخرها وارد می شود. نیاز است که همیشه حوضچه های پرورش توسط حوضچه ضدعفونی که مملو از آب آهک است حفاظت شود.

همیشه بایستی برای ورود به بالای استخرها از دمپایی یا چکمه های موجود در روی استخرها استفاده شود.در صورت استفاده از ساچوک، بایستی پیش از آن در محلول آب نمک فرمالین قرار داد.

در صورت بروز مشاهده ماهی بیمار، بهتر است که آن ها را در حوضچه های قرنطینه نگهداری کرد.

در صورت مشاهده رفتار غیر عادی و عدم اشتهای ماهی، غذادهی را قطع و با دامپزشک تماس گرفته شود.

از مشاوره های افراد ناشناس هرگز بهره نگیرید.

هر ماه یکبار بهتر است یک قطعه ماهی را برای آزمایش میکروبی به آزمایشگاه بفرستید.

در زمان روشن بودن همواره، وارد حوضچه پرورش نشوید که احتمال برق گرفتگی دارد.

از آنجا که خوراک ماهی دارای نوسان است بهتر است هر 20 روز FCR ..رفته شود اینکار از پرت سرمایه جلوگیری میکند

در صورت استفاده اولین بار از دارویی حتما از فرد خبره کمک بگیرید.

lغذا های تاریخ گذشته ماهی را هرگز مصرف نکنید که منجر به تلفات می شود .

در زمان غذادهی از دستکش استفاده کرده و پس از غذادهی سطل غذادهی را بشوئید.

رنگ طبیعی ماهی سبز مایل به زیتونی است. در صورت تیرگی بدن ماهی از دامپزشک کمک بگیرید.

مرغ و سایر پرندگان و گاو منشا آلودگی استخرها هستند. در صورت امکان آن ها را از محیط پرورش دور کنید.

در صورت داشتن تلفات در یک حوضچه، از ادوات آن حوض برای سایر حوضچه ها بهره نبرید.پ

در صورت بودن علف در حاشیه استخر آن ها را معدوم کنید که منشا حلزون و آلودگی ماهی سردآبی است.

در فصول سرد سال مراقب حضور پرندگان در دیواره های استخر باشید آن ها منشا آلودگی هستند.

داشتن نور کافی در طول شب.

مشاهده وضعیت باله ها – آبشش – سطح پوست در طول روز برای بررسی سطح سلامت ماهی

ماهیهای تلفاتی بایستی در نقطه ای دور از استخرها سوزانده شود. گزینه ی آهک پاشی و دفن آنهاست.

ژنراتور هر چند روز یکبار تست و روشن شود.

در زمان بارش برف و کاهش دما وعده های غذایی کم غذادهی شود.

در صورت خرید بچه ماهی جدید، چند روز در بخش قرنطینه بماند.

در زمان استفاده از مواد ضدعفونی از ماسک و دستکش استفاده کنید.

در صورت انباشت جلبک روی برجک های هوادهی، آن ها را پاک سازی کنید. جلبک منبعی از انباشت آلودگی است.

جازه ورود افراد غریبه روی استخرها را ندهید.مراقبت ویژه از بچه ها در ورود به استخر و محیط آبی را جدی بگیرید.

ref:

http://www.fao.org/3/AC169E/AC169E00.htm

https://ag.purdue.edu/agecon/Documents/Laura%20Tiu.pdf

این مطلب چقدر مفید بود؟

برای امتیاز دادن روی ستاره کلیک کنید

4.1/5 - (73 امتیاز)

سوالی دارید؟ از کارشناسان ما بپرسید

همین حالا با شماره 09114646386 تماس بگیرید.

در بحث‌‌ پیرامون این مطلب شرکت کنید!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این زمینه را پر کنید
این زمینه را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.
شما برای ادامه باید با شرایط موافقت کنید

دسته بندی ها

Language

No available translations found

موضوعات پیشنهادی

پربازدیدترین مطالب

فهرست
شرکت آبزیبان از سرتاسر کشور نماینده می‌پذیرد!با ما تماس بگیرید.