قفس دریایی چیست؟
پرورش ماهی در قفس یکی از بهترین روشهای پرورش ماهی در محیطهای طبیعی مانند استخرهای خاکی، رودخانه، برکه، و دریاست. سیستم پرورش در قفس تشکیل شده از کلنیهای ماهی حبس شده در میان محفظههای تور کشی شده درون آب است و به این طریقه ماهیها را در زیست بوم طبیعی خودشان پرورش میدهند.
در سیستم پرورش در قفس ما از منابع آبی موجود در طبیعت اطراف استفاده میکنیم اما ماهیهای در قفسها یا در سبدهایی قرار دارند که به آب این امکان را میدهد که از درونشان عبور کند و فضولات و آلودگیهای اطراف ماهی را با خود ببرد.
اولین قفسهای به این صورت در اوخر قرن نوزدهم در جنوب شرقی آسیا مشاهده شدند. این قفسها از چوب و نی خیزران ساخته شده بودند. بعدا در حدود سالهای 1950 از مواد صنعتی برای ساخت این قفسها ساخته شد.
پیش از هر چیز لازم است مجوز و اجازه نامه سازمانهای ذیربط را برای احداث این فارمها دریافت کنیم
در ادامه موارد مهمی که برای ورود به این کار باید بدانید لیست شدهاند و درباره هرکدام توضیحاتی داده شده است.
1- انتخاب محیط
2- ابعاد
3- اسکلت قفس و تورها
4- پرورش یک دسته
5- غذا و مدیریت غذا
6- مدیریت قفس
1) انتخاب محیط:
از آنجایی که ما از موهبت سه نوع منبع آبی مختلف برخورداریم انتخابهای متعددی برای ما وجود دارد. سه نوع آب منبع آبی عبارتند از آب دریا، آب شیرین و منابعی از ترکیب این دو که آب لبشور نامیده میشود را در اختیار داریم. برای همین در انتخاب بهترین مکان برای راه اندازی این تاسیسات بسته به محل زندگی شما ممکن است گزینههای متعددی در اختیار داشته باشید. محلی که انتخاب میکنید باید به راحتی برای شما قابل دسترسی باشد. جایی که بتوانید یک انبار کوچک و یک اتاقک نگهبانی برای یک نگهبان و یا کارگران بسازید. اگرچه عدهای هستند که بدون حضور نگهبان استخرهای خود را در محل نصب رها میکنند و گاهی به آن سر میزنند. این کار ریسک به سرقت رفتن ماهیها را به شدت افزایش میدهد.
ترکیبات شیمیایی آب مورد استفاده باید با جزئیات بررسی و مطالعه شود. اطلاعاتی مانند مقدار اکسیژن محلول، دما، مقدار شوری، امواج و تغییرات آب، رشد و تکثیر جلبکها در اطراف و… باید پیش از شروع هرگونه فعالیت در آب بررسی و ثبت شوند.
عمق دقیق آب باید اندازه گیری شده و در طی زمان مناسب ثبت شود تا بعدا بتوان در هنگام قراردهی قفسها در آب و جایدهی آنها از این اطلاعات استفاده کرد.
2) ابعاد:
طراحی قفس ماهی تنها پس از بررسی کامل محیط میسر میگردد و انتخاب نادرست مواد اولیه، اندازه و یا طراحی نادرست و یا ناهماهنگ با محیط میتواند موجب مرگ و میر در میان ماهیها شود. بهترین اندازه برای نگه داری ماهیان در قفس ابعاد 6 در 4 در 2 متر است. این واحد را میتوان با هر نوع توری مجهز کرد و در آن بچه ماهی پرورش داد.
3) انواع اسکلت قفس و تور:
قفس میتوان در هر ابعاد و شکلی بسته به نیاز و شکل محیط ساخته شود.
قفس را میتوان از جنس هر ماده جامد محکمی ساخت که به سادگی زنگ نزند و وزن تورها و ماهیها را تحمل کند.
بسیاری از مواد برای ساخت این قفس ها قابل استفادهاند. موادی مانند لولههای جی.ال، پی.وی سی، بامبو، تیوپهای مکعبی و…
مواد مختلفی را میتوان از بازار تهیه کرد که برای ساخت اسکلت این قفسها مناسبند. برای مثال اچ.دی.پی.ای و پی.وی.سی گرانترند اما فصلهای کاری متعددی قابل استفادهاند.
جی.ال طول عمر کوتاهتری نسبت به موادی که در بالا اشاره شد در آب شور و آب ترکیبی شور و شیرین دارد اما در آب شیرین سالها عمر میکند.
در حال حاضر تورهای نایلونی به طور گسترده در داخل این قفسها مورد استفاده قرار میگیرند. از نظر اقتصادی بصرفهاند ، فشار زیادی را تحمل میکنند و در صورت نصب صحیح میتوانند تا سالها استفاده شوند.
تورهای نایلونی بسیار سبکند و برای اینکه را در آب صاف نگهشان دارند به آنها وزنه وصل میکنند. دو لایه تور در این استخرها به کار میرود که یکی لایه بیرونی و دیگری لایه درونی نامیده میشود. میان این دو لایه باید 35 سانتی متر فاصله باشد و این فاصله باید با تمامی سطوح قفس حفظ شود. (دیواره ها، سقف و کف)
4) چگونه بچه ماهی پرورش دهیم؟
اینکه چقدر بچه ماهی در هر قفس بریزیم بستگی به انواع مختلف ماهیهای و بچه ماهی مورد استفاده دارد. مقدار پیشنهادی ما بین 20 تا 40 کیلوگرم است. کیفیت بچه ماهی و غذای ماهی مورد استفاده تفاوت مهمی در رشد و ضریب مرگ و میر ماهیها ایجاد میکند.
5) غذا و مدیریت غذا:
نوع غذا کاملا بر اساس نوع ماهیایست که برای پرورش انتخاب کردهاید. انواع غذاهای رایج شامل ماهی تازه یا یخ زده، برگهای سبز و پلتهای خشک شناور شونده بر روی آب.
تغذیه میتواند از طریق ظروف غذا انجام شود. اگرچه تغذیه ماهیها در آبی که جریان دارد و مواج است سخت است برای همین ما مجبوریم تورهای پرورش را در سطوح جانبی قفس تا چند اینچ بالاتر از سطح آب در هنگام غذا دادن به ماهیها عایق کنیم تا از بیرون آمدن غذا از تورها جلوگیری شود.
سیستمهای اتوماتیک غذاده با قابلیت تنظیم مقدار غذای آزاد شده و تعداد وعدهها میتواند برای رساندن مقدار غذای مناسب به ماهیها در زمان مناسب و بدون هدر رفت غذا استفاده شود. غذادادن به ماهیها در زمان مناسب و در هنگام نیازشان میتواند سرعت رشدشان را افزایش دهد.
6) مدیریت قفس:
مدیریت قفس یکی از مراحل مهم در این روش است. تمیز کردن به موقع تورها میتواند برای رشد سالم بچه ماهیها بسیار مفید باشد.
تمیز کردن تورها باید هفتهای یکبار برای جلوگیری از رشد جلبکها بر روی تور استفاده شود. تمیز کردن تورها باعث میشود آب در قفسها راحت تر جریان یابد و مواد معدنی مورد نیاز ماهیها بهتر تامین شود.
توصیه میشود سطح قفسها را با توری ضد پرنده بپوشانید تا ماهیهایتان از حمله پرندگان ماهیخوار در امان باشند.
حواستان به حضور لاک پشتها در اطراف قفسهایتان باشد چرا که لاک پشتان میتوانند با آروارههای قوی خود به تورها آسیب برسانند.
در نهایت:
پرورش ماهی در قفس دریایی یکی از متفاوت ترین روشهای پرورش است. در کنار مزایایی که برای آن برشمردیم باید اضافه کنیم که این روش پرورش به اندازه روشهای دیگر قابل اعتماد نیست. خطر سرقت، خطر سرایت بیماریهای مختلف از طریق آب آزاد در میان ماهیها، خطر سوراخ شدن تور و فرار ماهیها و همچنین وارد شدن پسمانده غذا، فضولات و باقی مانده داروهایی که ممکن است برای ضد عفونی استفاده کنید به آب آزاد و آلوده کردن آنُ همه و همه جزو نقاط ضعف این سیستم محسوب میشوند.
از جمله شرکتهای بزرگی که تاکنون به دلیل شیوع بیماری در میان ماهیهای مورد پرورش در قفس ضرری هنگفت متحمل شده است کمپانی MOWI ست که با شیوع بیماری در میان ماهیهای سالمون خود ابتدا سعی در فروش غیر قانونی آنها کرد و پس از فاش کردن این موضوع به وسیله دیدبانهای محیط زیست که با شرکت MOWI به علت ایجاد آلودگی زیست محیطی مشکل داشتند مجبور به پرداخت غرامت به دادگاه علاوه بر از دست دادن ماهیهای خود شد.
ref:
http://www.fao.org/3/t8598e/t8598e05.htm#4.5%20pen%20and%20cage%20culture
4 دیدگاه. دیدگاه جدید بگذارید
سلام وقت بخیر
چند مدت یکبار باید برای تمیز کردن قفس های دریای پرورش ماهی باید اقدام کنیم؟
سلام.
در بهترین حالت شما باید تورها رو هفته ای یک بار برای جلوگیری از تکثیر جلبک ها و ممانعت آنها از ورود و خروج غذای طبیعی و مواد معدنی به فضای درون استخر تمیز کنید.
سلام قربان ، ببخشید این نوع قفس های دریای رو کسی تو ایران اجرا می کنه یا خیر؟ شما خودتون این کار رو انجام میدین؟
سلام.
بله، پرورش ماهی در قفس هایی دریایی تو ایران انجام میشه.
اما با توجه به مشکلاتی که داره و سختی کارش، استفاده از این روش برای پرورش ماهی توصیه نمی شه.