مقدمه
برای شخصی که قصد شروع به تجارت آبزی پروری را دارد انتخاب استخر مناسب گام اول است. انتخاب استخر مناسب در گرفتن نتیجه مطلوب از فرایند پرورش نقش تعیین کننده ای دارد. بسته به نوع استفاده از استخر و سرمایه در اختیار، خریدار باید در انتخاب جنس استخر دقت بسیاری به خرج دهد. هر نوع سازه طبیعتا مزایا و معایب مخصوص به خود را دارد. قدیمی ترین نوع سامانه پرورش ماهی استخر خاکیست. چون استخرهای خاکی سطح بسیار زیادی را میپوشانند مقدار درصد تبخیر سطحی در آنها بسیار بیشتر از استخرهای پیش ساخته است. بعلاوه هزینه حفر استخر های خاکی میتواند یک هزینه واقعا بالا نسبت به بازدهی خود باشد. در کنار این موارد اخذ مجوز های مربوط به احداث استخر خاکی فرایند پیچیده ایست که بسیاری از علاقه مندان به آغاز فعالیت آبزی پروری را دلسرد میسازد. لازم به ذکر است که استفاده از این سامانه ها نیازمند استفاده از حجم بسیار زیادی آب است و در مقابل این آب مصرفی بالا حجم ماهی پایینی را تولید میکند و پیشگیری از بیماری ها و دارو درمانی، نظارت بر ماهی ها در این حجم از آب بطور موثر قابل انجام نیست. نرخ تغذیه نسبت به غذای داده شده نیز در این استخر ها به علت وسعت زیاد آب و نبود امکان توزیع مناسب غذا پایین تر است.
استخر های بتونی هم چالش های خاص خود را دارند. هزینه مصالح روز به روز در حال افزایش است و اگر آبزی پرور بخواهد در احداث استخر از بتون مسلح استفاده کند باید هزینه زیادی را صرف این کار کند. بتون معمولی مقاومت بتون مسلح را ندارد و برای جبران این ضعف، در استفاده از بتون معمولی برای احداث استخر باید دیواره ای قطور و ضخیم ساخت. در صورت خرابی و نشتی استخر، تعمیر بتون مسلح هزینه زیادی برمیدارد و تعمیر بتون معمولی نیز به حجم زیادی تزریق بتون نیاز دارد. علاوه بر این موارد یاد شده، هزینه لیسه کشی داخل سازه های بتونی نیز فرایندی گران قیمت است.
استخر پیش ساخته گزینه دیگریست که در برای احداث مزرعه میتواند مورد استفاده قرار گیرد. استخر پیش ساخته قیمت پایین تری نسبت به سازه های بتونی دارد، در صورت خرابی هزینه تعمیر بسیار پایین تری نسبت به استخر های بتونی دارند و نیازی به فروختن آن در صورت جا به جایی وجود ندارد. استخر پیش ساخته همچنین از منابع آبی شما به صورت بهینه تر استفاده میکند، قابلیت تجهیز پذیری بیشتری دارد و سرکشی و فعالیت های مربوط به بهداشت و درمان ماهی ها در آن با سهولت بیشتری صورت میگیرد.
میتوانید مطلب دیگری که باید به آن توجه کنید مواردی مانند ما در این نوشتار قصد داریم با مقایسه اجزا، پیش نیازها، ظرفیتها، نکات مثبت و منفی هرکدام از انواع این سازه ها به شما آبزی پرور عزیز کمک کنیم تا بتوانید سازه ای مناسب استفاده ای که درنظر دارید برای خود انتخاب کنید. طبیعتا هرکدام از این سازه ها ویژگی های منحصر به فرد خود را دارند که هم در کارایی و هم در ارزش گزاری آنها تاثیر دارد. پس بیایید در این نوشتار بخشی از دلایلی که میتوانند باعث ایجاد اختلاف قیمت در انواع مختلف استخرها شود را در یک کفه ترازو و پتانسیلهای کاربردی آنها را در کفه دیگر ترازو بگذاریم. طبیعتا راز یک سرمایه گذاری موفق رسیدن به یک نقطه تعادل بین کارکردها و فواید یک کالا و هزینه های خرید و نگهداری آنهاست. استخرهای پرورش ماهی نیز از این قاعده مستثنا نیستند.
ارزش گزاری استخرها
شاید برای شما سوال شود که استخرهای پرورش ماهی بر چه اساسی قیمت گذاری میشوند؟ مولفه های کیفی متعددی وجود دارند که در تعیین قیمت نهایی هر استخر تاثیرگذارند. طیف این عوامل تاثیرگذار از مسائلی مانند محل احداث مزرعه و دسترسیهای آن تا ویژگی های کیفی خود استخر متعدد است.
البته انواع مختلف استخر پرورش ماهی ویژگی های ساختاری منحصر به فرد خود را دارند. در این قسمت هرنوع از این استخرها را به طور جداگانه بررسی میکنیم.
- استخر خاکی: استخرهای خاکی آسان ترین و ساده ترین استخرها برای احداثند اگرچه که هزینه حفاری، خاک برداری و احداث آنها سنگین است. بهداشت استخر نیز از مواردیست که باید بسیار به آن توجه شود. استخر خاکی بستر مناسبی برای رشد گیاهان و جلبکها و انگلهاییست که بر پرورش آبزی تاثیرگذارند. البته همه جاندارانی که در استخرهای خاکی رشد میکنند هم انگلی نیستند. برخی از آنها جزو جیره غذای طبیعی آبزیان استخر محسوب میشوند.
در استخرهای خاکی بیشتر ارزش استخر به زمینیست که سازه در آن احداث شده. زمینی که به منبع آب نزدیک باشد، مکانی برای تخلیه پسآب داشته باشد و پس از احداث استخر حاوی غذای طبیعی باشد ارزش بیشتری دارد.
رعایت بهداشت استخر خاکی از دیگر نکات بسیار مهم آبزی پروری است. یکی از کارهایی که برای رعایت بهداشت استخر ضروریست
آهک پاشی است. هر 3 تا 5 سال استخر خاکی را خشک کرده و کف و دیواره ها را برای از بین بردن انگلها آهک پاشی میکنیم.
عایق کردن کف و دیواره های استخر با ژئوممبران راهی مطمئن اما گران برای حفظ بهداشت استخر است.
آنچه میتواند در ارزش گذاری نهایی یک استخر خاکی بیشترین تاثیر را داشته باشد محل زمینی که استخر در آن واقع شده، دسترسی های آن، استعداد زمین از نظر منابع آبی و مواردی از این دست در رابطه با محیط قرار گیری استخر میباشد.
- استخر بتونی: این نوع سازه ها نسبت به استخر های خاکی از نظر تراکم پذیری ظرفیت بیشتری دارند. استخر بتونی پرورش ماهی میتواند به هر شکلی وجود داشته باشد اما شکل متداول آن به صورت سازه های لانه زنبوریست. این سازه ها معمولا به وسیله بتون مسلح و یا بتون معمولی ساخته میشوند. استفاده از بتون مسلح در کنار زیرسازی و حفاری استخر،هزینه بسیار زیادی را به آبزی پرور تحمیل میکند. استخرهای بتونی پرورش ماهی گاهی توسط بتون غیر مسلح ساخته میشوند. برای اینکه سازه بتواند در این شرایط در برابر فشار آب مقاومت کند باید دیواره بتون غیر مسلح را با ضخامت بالا ساخت و هزینه ساخت بسیار زیادی را متحمل شد. در کنار این موارد باکتری ها و جلبک ها میتوانند در حفره های ریز دیواره این سازه ها جوانه بزنند و بهداشت عمومی آب را پایین بیاورند. استخر های بتونی برتری هایی بر استخر های خاکی دارند و این برتری ها درواقع ویژگی هایی هستند که استخر بتونی بر اساس آنها ارزش گذاری میشود. یکی از این موارد ارزش دسترسی های زمینیست که استخر های بتونی بر روی آن قرار گرفته اند و در این مورد میان استخر های بتونی و خاکی تشابه وجود دارد. دیگر موردی که باعث ارزش گذاری استخر های بتنی میشود ابعاد و عمق آن است. هرچه استخر بتنی بزرگتر باشد طبیعتا مصالح بیشتری برای ساخت آن مصرف شده و هزینه های ساخت آن افزایش میابد. موارد بی شمار دیگری نیز میتوان از مزایا و معایب این سازه های پر طرفدار بر شمرد. قیمت استخر دست دوم بتنی علاوه بر خود استخر به تمامی مواردی که به آنها اشاره کردیم نیز بستگی دارد.
- استخر پیش ساخته: استخرهای پیش ساخته جدید ترین ابزار های پرورش متراکم ماهی در جهان هستند و در کشورمان نیز به آرامی مشغول باز کردن جای خود هستند. قیمت استخر پیش ساخته وابسته به مواد اولیه و مهندسی مورد استفاده در ساخت سازه لایه عایق آن است. روش پر استفاده تر در سازه های پیش ساخته ایرانی روشیست که مبتنی بر ایجاد چین سینوسی در ورق شاسی سازه. سازه های کرکره ای ارزانتر اما دارای کیفیت و استحکامی پایین تر هستند. روشی که ما برای ساخت سازه ها استفاده میکنیم عبارت است از فیکس کرردن ورق های شاسی فولاد گالوانیزه بر روی یک اسکلت خارجی از جنس لوله های فولاد گالوانیزه. این سازه اندکی گرانتر اما با استحکامی فوق العاده بیشتر است و توانایی ساخت و بهره برداری از آن در عمق و ارتفاع های بالا تری نسبت به سازه های کرکره ای وجود دارد.
قسمت دیگری که در ارزش گذاری سازه پیش ساخته اهمیت دارد جنس لایه عایق است. به طور کلی از دو نوع لایه عایق ژئوممبران و فایبرگلاس در استخر های پیش ساخته استفاده میشود. البته سازه های پیش ساخته ای هم وجود ددارند که از جنس پلی اتیلن هستند و عایق داخلی نیز ندارند. این سازه ها به دلیل خلل و فرج بالایی سطح داخلی تانک های پلی اتیلن سازه های بهداشتی ای نیستند. به طور کلی هرچقدر سطح داخلی استخر صیقلی تر باشد تامین بهداشت آب و ماهیان ساده تر است. در استخر های ژئوممبران بهداشت آب نسبت به سازه هایی که پیشتر از آنها یادکردیم بیشتر است اما قیمت یک استخر پیش ساخته عایق ژئوممبران طبیعتا از یک وان پلی اتیلن بیشتر است. مسئله دیگر در مورد وان های پلی اتیلن شکم دادن آنها پس از مدت طولانی استفاده در اثر فشار وزن آب است.
استخر های ژئوممبران اما داستان متفاوتی دارند. ورق های ژئوممبران به وسیله ی نوعی اتوی مخصوص در داخل شاسی فلزی قرار میگیرند و نتنها نقش عایق را ایفا میکنند بلکه بخش زیادی از نیروی فشار هیدرو استاتیک آب را نیز تحمل میکنند. بهداشت این استخر ها نسبت به وان های پلی اتیلن به دلیل صیقلی تر بودن ژئوممبران بسیار بیشتر است. در آخر صیقلی ترین و بهداشتی ترین نوع عایق نیز فایبرگلاس است که اگرچه کمی از لحاظ قیمت گران تر است اما خط اتویی که در ژئوممبران وجود دارد در آن وجود ندارد و تنها عایقیست که در برابر شوری مقاومت کامل دارد پس میتوان در پرورش گونه های آب شور از آن بهره برد.
سفارشی سازی برای هر شخص
انواع مختلف استخر ها بسته به اینکه در چه محیط و با چه شرایطی استفاده میشوند نیاز به سفارشی سازی دارند. به عنوان مثال یک استخر خاکی در گیلان با یک استخر خاکی در خوزستان محاسبات حفر و آبگیری متنفاوتی دارد، جنس لایه های خاک منطقه بر روی آن تاثیر گذار هستند و…
در استخر های بتونی بسته به اینکه چند استخر وجود دارد، بتون استفاده شده مسلح است یا معمولی ، از چه منبع آبی استفاده میکنند چه فضایی در اختیار دارند و… فاکتور هایی مانند عمق استخر و قطر دیواره ها تغییر میکند و نیاز به محاسبه دارد.
در استخر های پیش ساخته قطر دیواره و متریال ساخت شاسی تقریبا یکسان است و تمامی گونه های پرورشی درون استخر قابل پرورش هستند اما گاهی بسته به شرایط اقلیمی محل نصب شخصی سازی هایی بر روی سازه صورت میگیرند. پوشش گالوانیک موجود بر روی ورق های فولادی در مناطقی که از آب شور استفاده میشود با ضخامت بیشتری در نظر گرفته میشود، ژئوممبران مورد استفاده در مناطق آفتابی خاصیت ضد UV دارد و عایق مورد استفاده در پروژه هایی که در آنها ماهیان آب شور پرورش داده شوند باید فایبرگلاس باشد. همچنین ماهیان خاویاری نیز بهتر است در استخر های عایق فایبرگلاس نگهداری شوند چرا که بستر غذایی تمیز بر کیفیت زندگی این ماهی ها بسیار تاثیر گذار است. عاملی که به دلیل وجود خط اتو در استخر های ژئوممبران تحت شعاع قرار میگیرد.
مقایسه استخرها با هم
در مقایسه استخر های پیش ساخته، بتنی و خاکی با یک دیگر اولین و مهم ترین عاملی که برای ما مطرح میشود تراکم پذیریست. اینکه چرا تراکم پذیری این سه نوع سازه با یک دیگر متفاوت است دلایل متعددی دارد. یکی از این دلایل سهولت رعایت بهداشت در استخر های پیش ساخته و در سطحی پایین تر استخر های بتنی میباشد. اگر بخواهیم خیلی ساده حرف بزنیم هرچه بهداشت و کیفیت آب بالاتر باشد شما میتوانید تعداد بیشتری ماهی درون آب استخر نگهداری کنید.
در یک استخر خاکی بخشی از غذای ماهی های شما از موجودات زنده درون استخر تامین میشود. وجود این موجودات این مزیت را برای شما دارا هستند اما در مقابل وجود این موجودات ائم از تک سلولی ها و گیاهان و… میتواند علاوه بر فرصت تهدید هایی را نیز در کنار خود داشته باشند. پوشش گیاهی سنگین و ازدیاد باکتری های هوازی تجزیه کننده مواد آلی نیتروژن دار در آب میتوانند باعث ایجاد رقابت میان این عناصر و ماهی ها بر سر اکسیژن شوند. همچنین گونه های انگلی بسیاری هستند که میتوانند در یک استخر خاکی پرورش ماهی در صورت وجود شرایط مناسب تکثیر شوند بی آنکه روش موثری برای ضد عفونی استخر و یا نظارت مرتب و دقیق بر روی ماهی ها وجود داشته باشد. در کنار این مسئله پتانسیل تجهیز پذیری پایین و و استفاده از زمین و آب بسیار بیشتر از روش های دیگر از نقاط ضعف این استخر ها به شمار میروند.
در استخر های بتنی رعایت بهداشت و کنترل رشد گونه های غیر هدف صد البته ساده تر است. حجم آب و مساحت زمین مورد استفاده در این نوع استخر ها بسیار کمتر از استخر های خاکیست. از نظر تراکم پذیری استخر های بتنی به دلیل تراکم پذیری بیشتر توجیه اقتصادی بیشتری دارند. بهداشت بالاتر این استخر ها به آنها قابلیت پذیرش گونه هایی با نیاز های بهداشتی بیشتر مانند قزل آلا و خاویاری را میدهد. این ماهی ها با کیفیت آب بالاتر، سطح بستر تمیز و رشد محدود عوامل خارجی در آب نیاز دارند. علاوه بر این در مقوله سازه های بتنی ما مباحثی نظیر ساخت حوضچه های تکثیر، فشار شکن و ترمینال در مجموعه های لانه زنبوری مطرح میشود. استخر های بتنی به علت کم حجم بودن نسبت به استخر های خاکی قابلیت تجهیز پذیری بیشتری نیز دارند. از معایب آنها میتوان به نفوذ باکتری ها و میکروب ها در عمق دو سانتیمتری دیواره بتن و مصون ماندن آنها از عملیات ضد عفونی سازه است. مسئله دیگر رسوب کردن آلودگی بر روی دیواره ی این سازه هاست. ریختن این رسوبات درون آب در حالی که ماهی در استخر حضور داشته باشد ممکن است باعث آسیب دیدن پره های آبششی آن و مرگ شود. ساخت سازه های بتنی بسته به اینکه تصمیم به استفاده از چه نوع بتنی میگیرید و اینکه آیا درون سازه از بتن و آرماتور انباشته شده است یا بلوک های بتنی متفاوت است. در اینجا به نوعی هزینه های ساخت و کیفیت نهایی سازه ما را در میان خود قرار میدهند. واقعیت این است که هزینه ساخت بتون با آرماتور و به صورت تو پر هزینه ایست که اگر در وهله اول آنرا به انجام نرسانیم در نهایت سازه ای مصرفی و با طول عمر مشخص در اختیار ما قرار میدهد.
استخر های پیش ساخته اما در مقام مقایسه با سازه های بتنی و خاکی نقاط قوت و ضعف مخصوص به خود را دارند. استخر پیش ساخته از آنجایی که از عایق صیقلی در درون خود بهره میبرد محیط بهداشتی تر و کنترل شده تری دارد. این به معنای رشد نکردن خزه و جلبک و کنترل و ضدعفونی راحت تر عوامل بیماری زاست. همچنین تخلیه راحت تر فضولات از روی این سطح صیقلی به تمیز تر کردن آب کمک میکند. همه مواردی که ذکر کردیم به پرورش گونه های حساس تر درون استخر ها کمک میکنند. در مقابل اگر بخواهیم از زاویه دید دیگری به این امر نگاه کنیم میبینیم که امکان پرورش و استفاده از غذای زنده در این سازه ها بسیار محدود تر از استخر های خاکیست. از نظر استحکام در مقایسه با سازه های بتنی میتوان گفت که مقاومت این سازه ها بسته به مواد اولیه و مهندسی ساخت آنهاست. استخر های آبزیبان علاوه بر عایق با کیفیت و شاسی فولادی مقاوم به فشار و زنگ زدگی دارای اسکلت فولادی خارجی هستند. این استحکامات کاملا سازه را در برابر فشار آب و شکم دادن ایمن میسازد. در مقایسه با سازه های بتنی استخر های آبزیبان علاوه بر برخورداری از استحکام، در برابر نشتی های احتمالی که معمولا در بتن اتفاق میفتد بسیار ایمن تر است و اگر هم لایه عایق در آن نشتی پیدا کند ترمیم آن بسیار ساده تر از ترمیم نشت استخر های بتنیست.
استخر های آبزیبان
در بین سازه های پیش ساخته، استخر های آبزیبان معیار های خاص خود را برای قیمت گذاری دارد. فاکتور هایی که سازه های پیش ساخته آبزیبان بر اساس آنها ارزش گزاری میشوند را میتوان به سه دسته تقسیم کرد. قسمت اول لایه عایق است. آبزیبان از بهترین ورق های ضد UV ژئوممبران برای پوشاندن استخر های زئوممبران خود استفاده میکند. در ساخت استخر های فایبرگلاس خود هم علاوه بر مواد اولیه ممتاز، از بهترین تکنیسین های فنی برای سوار کردن لایه فایبرگلاس بر روی سازه استفاده میکند. در نهایت میتوان گفت عایق بندی در استخر های پیش ساخته آبزیبان نوعی ارزش افزوده است.
بخش دوم سازه های پیش ساخته آبزیبان که در ازرش گذاری سازه ها میتوان از آن نام برد ورق شاسی سازه است. شاسی مورد استفاده در استخر های آبزیبان شاسی فولاد گالوانیزه است. ارزش افزوده قسمت شاسی در استخر های آبزیبان را میتوان امکان ایجاد تنوع رنگی در سازه ها به وسیله رنگ ضد زنگ و همچنین بالا بردن ضخامت لایه حفاظ گالوانیک برای استفاده در نقاط آفتابی و با آب شور در نظر گرفت.
بخش سوم سازه های آبزیبان که برای آن ارزش افزوه ایجاد میکند اسکلت خارجی سازه است. مهندسی سازه های آبزیبان بر خلاف حالت عادی مرسوم سازه های پیش ساخته در ایران از اسکلت خارجی بهره میبرد. این بهره گیری از اسکلت خارجی برخلاف روش مرسوم استفاده از چین سینوسی بر روی سازه برای کنترل فشار باعث میشود سازه استحکام خود را از اسکلت خارجی خود تامین کند. این اسکلت نیز از جنس لوله های فولادی ساخته شده است و کاملا فشا هیدرواستاتیک آب را هندل میکند. این مسئله باعث میشود مشکل رایج شکم دادن از پایین که در سازه های پیش ساخته ایرانی وجود دارد در استخر های آبزیبان وجود نداشته باشد.
با در نظر گرفتن تمام نکاتی که درباره ارزش گذاری و نقاط قوت و ضعف استخر های مختلف شرح دادیم علل فنی قیمت گذاری در انواع سازه ها مشخص میشود. برای دریافت قیمت روز سازه های آبزیبان همیشه میتوانید با تلفن شرکت تماس حاصل کنید.
مطالعه بیشتر:
2 دیدگاه. دیدگاه جدید بگذارید
سلام
میشه هزینه تقریبی ساخت یه استخر صد هزار لیتری رو بفرمایید؟
درود بر شما.
هزینه احداث مزرعه به فاکتورهای مختلفی وابستهست که در گفتگوی شما با مشاور متخصص شرکت مشخص میشه.
برای مشخص شدن این جزئیات لازمه که با شرکت تماس بگیرید.