پیشگفتار
اردک ماهی با نام علمی Esox lucius، به واسطه ی ریخت شناسی بدن و رفتار خود به یک شکارچی قهار در زنجیره ی غذایی تبدیل شده است. این ماهیان، شکارچیان طبیعی اندکی در زنجیره ی غذایی بالاتر از خود دارند. البته به جز انسان! ویژگی هایی از جمله کیفیت گوشت ( گوشت اردک ماهیان سرشار از پروتئین و چربی های سالم است. این گوشت منبع خوبی از چربی‌های امگا 3 برای سلامت قلب است. )، پراکنش وسیع، فرم هیدرودینامیک بدن، یکی از مهم ترین عوامل موفقیت زیستی این گونه هستند.
ویژگی های ظاهری اردک ماهیان
اردک ماهیان ، ماهیان درنده بزرگ با بدن استوانه ای شکل و دراز هستند. آنها دارای رنگ سبز (سایه های مختلف) با چشمان زرد هستند و برخی از آنان چشمی بسیار متحرک دارند که تقریباً در هر جهتی می تواند ببیند. باله دم چنگال دار و سر، بزرگ نوک تیز است. این ماهی گوشتخوار با بدنی کشیده و نسبتا صاف، پوزه ای بلند و دندان های بسیار تیز و درشت مشخص می شود. باله های پشتی و مخرجی آن در عقب بدن قرار گرفته اند و اندازه ی این باله ها حدودا مساوی، و با یکدیگر در یک راستا قرار گرفته اند. فلس های کوچک معمولاً با رنگ های آبی-خاکستری، زرد-سبز پوشیده شده اند که در نزدیکی قسمت زیرین ماهی روشن تر می شوند. اردک ماهیان با ظاهری خالدار، نوارهایی در پشت خود دارند تا در میان پوشش گیاهی کف رودخانه ها و بستر دریاچه ها استتار کنند. که این الگوها مانند اثر انگشت در انسان، کاملاً منحصر به فرد هستند.
پراکنش این ماهی گوشت خوار
این گونه ی بسیار قلمرو طلب، در طول سال به خلیج های کم عمق و بستر های پر از علف های هرز دریاچه‌های شمالی پناه می برد. با این حال، اردک ماهیان بزرگ در روزهای طولانی و گرم تابستان به سمت آب های عمیق تر حرکت می کنند. بیشتر اردک ماهیان در آب های کم عمق صید می شوند. با این حال، اردک ماهی بزرگ به عمق می رود. اغلب اوقات آنها در آب به عمق 15 فوت یا عمیق تر هستند.
این موجودات در انواع مختلف زیستگاه های مختلف زندگی می کنند. آنها در اکوسیستم های آب شیرین زندگی می کنند و به طور معمول وارد زیستگاه های آب شور یا لب شور نمی شوند. اگرچه بیشتر آنها در مناطق معتدل زندگی می کنند، اما می توانند در طیف وسیعی از دما ها زنده بمانند. برخی از زیستگاه های مختلفی که آنها اشغال می کنند عبارتند از دریاچه ها، رودخانه ها، برکه ها، نهرها و غیره.
این ماهی ها را می توانید در بیشتر نیمکره شمالی پیدا کنید. آنها در شمال آمریکای شمالی و در سراسر اوراسیا زندگی می کنند. دامنه آنها به سمت شمال تا لبه دایره قطب شمال گسترش می یابد. در آمریکای شمالی آنها عمدتاً در سراسر کانادا زندگی می کنند. آنها همچنین در بسیاری از اروپا و در سراسر آسیای شمالی زندگی می کنند.
جایگاه اردک ماهی از نظر تقسیم بندی بوم شناسی
این ماهی گوشتخوار از ماهیان آب شیرین و سطح زیست و از جمله شکارچیان انتظاری به شمار می رود. رژیم غذایی این ماهیان عمدتا گوشت خواری است و از ماهیان، حشرات و قورباغه ها تغذیه می کنند. ریخت شناسی این ماهیان، برای گرفتن ماهیانی که دارای شنای سریع هستند، مناسب است. آنها در مخفی گاه ها پنهان می شوند. بدن هیدرو دینامیک و کشیده ی آنها باعث شده که آن ها را در زبان انگلیسی به نام پایک بشناسند. ماهی پایک در واقع نام خود را از سلاح محبوب مورد استفاده در مبارزات گرفته است که از یک تیر تشکیل شده است که یک ابزار فلزی در بالای آن قرار دارد. این احتمالاً به دلیل طول استثنایی حیوان است.
شکل خاص قرارگیری باله ها در این ماهی گوشتخوار ، این اطمینان را به ماهی می دهد که می تواند با سرعت زیاد برای گرفتن طعمه، به سمت آنها حمله ور شوند. مقطع عرضی بدن اردک ماهی ، باریک و قسمت جلوی بدن این ماهیان، به همراه رنگهایی که به مخفی شدن آنها کمک می کنند و رفتار مرموزی که دارند، مانع از رویت آنها توسط طعمه در هنگام شکار می شود.
شکارگری اردک ماهی
اردک ماهی ، ماهی بزرگی است که می تواند بیش از یک متر طول داشته باشد. این ماهی گوشتخوار در دریاچه ها و رودخانه ها و کانال های کم جریان که دارای پوشش گیاهی زیادی هستند یافت می شود. اردک ماهیان ترجیح می دهند با دید شکار کنند و بنابراین در کانال هایی که قایق رانی کمتری دارند، رشد می کنند. آب هایی که شفاف و علف های هرز هستند به سبک شکار اردک ماهی گوشتخوار کمک می کنند. اردک ماهی در هنگام شکار از این گیاهان به عنوان مخفیگاه استفاده می کند و با سرعت قابل توجهی برای صید ماهی، قورباغه، پستانداران کوچک یا جوجه اردک بیرون می زند. لازم به ذکر است که اردک ماهی های جوان که «جک» نامیده می شوند از ماهی های کوچک و بی مهرگان تغذیه می کنند.
اردک ماهیان ، ماهیان حریصی هستند که با حالتی انتقام جویانه به وعده غذایی خود حمله می کنند که در این حملات، گاهی اوقات اندازه طعمه را نادیده می گیرند و به طعمه هایی که از آنها بزرگتراند نیز حمله می کنند. این خلقیات اردک ماهی کافی بود تا به آنان لقب گرگ آبی را بدهند.
از نظر شکارگری، اردک ماهی بالغ یک گوشتخوار صبور است که در میان علف های هرز در کمین است تا طعمه بیاید تا بتواند آنها را با دندان های تیز خود در یک نمایش تهاجمی سریع، در آب بگیرد و ببلعد. این ماهی گوشتخوار ، خوردن حشرات و ماهی های کوچک را ترجیح می دهد، در حالی که گونه های بزرگتر از پرندگان آبی، قورباغه ها و پستانداران کوچک نیز استفاده می کنند. پایک شمالی یک ماهی هم جنس خوار است که از اعضای جوان گونه خود تغذیه می کند.
تولید مثل و طول عمر اردک ماهی
اردک ماهیان ، ماهیانی تخم گذار هستند. فصل تخم ریزی اردک ماهی معمولاً در هر زمانی بین اواخر زمستان و بهار، زمانی که شروع به حرکت به سمت رود های نزدیکتر به ساحل می کند، رخ می دهد. رفتار جفت گیری بر اساس گونه ها کمی متفاوت است. آنها در ابتدا به آبهای مورد علاقه ی خود برای تخم ریزی مهاجرت می کنند سپس اردک ماهی نر می تواند با تکان دادن آرام سرش، ماده را وادار به آزاد کردن تخمک ها کند. سپس اردک ماهی نر اسپرم خود را بر روی تخمک های آزادسازی شده، آزاد می کند تا تخمک ها بارور شوند.
بچه اردک ماهیان ( که گاهی اوقات جک نامیده می شود ) چند هفته ( دو تا پنج هفته ) بعد، از تخم های بارور شده خارج می شود. آسیب پذیر و تنها، خود را به علف های هرز می‌چسبند و با تغذیه از کیسه زرده زنده می مانند در حالی که هنوز توانایی تغذیه با غذای قابل توجه تری ندارند و دهانشان قابل رشد است. زمانی که رشد شان تکمیل می گردد، ماهی جوان شروع به مصرف زئوپلانکتون ( حیوانات دریایی کوچک ) می کند. اگرچه فصل تخم ریزی بسته به مکان متفاوت است، اما اغلب این ماهیان بین ماه مارس و مه تخم ریزی می کنند و هر سال به همان مکان باز می گردد. یک اردک ماهی ماده بزرگ می تواند تا 500000 تخم تولید کند. لازم به ذکر است که نر ها بین دو تا سه سالگی و ماده ها در سه یا چهار سالگی به بلوغ جنسی می رسند.
یک اردک ماهی ماده می تواند سالانه هزاران تخم در فصل تخم ریزی تولید کند. بسیاری از این نوجوانان فاقد حفاظت هستند و انتظار نمی رود که در چند ماه اول از شکار جان سالم به در ببرند. اگر به یک بالغ تبدیل شود، پس از آن مشخص است که پایک شمالی حدود 10 تا 15 سال در طبیعت زندگی می کند. طولانی ترین طول عمر مستند حدود 26 سال است.
ماهیگیری و صید اردک ماهی
این ماهی گوشتخوار یک ماهی محبوب در ماهیگیری تفریحی و تجاری است. به ندرت به مقدار کافی صید می شود همچنین به خوبی با ماهیگیری مصنوعی سازگار نیست. درعوض، تمایل دارد که در تعداد کمتری توسط ماهیگیران تنها صید شود. طعمه مرده و طعمه زنده همگی روشهای موثری برای صید اردک ماهی هستند. با این حال، به دلیل وجود دندان های تیز، مراقبت بیشتری برای دست زدن به ماهی لازم است.
-
استفاده از علف های هرز
اردک ماهی گوشتخوار در اطراف هر نوع پوشش گیاهی آبی، آشیان دارد. شکل بدن دراز و دهان بزرگ و دندانه دار آنها را در تعقیب و شکار انواع ماهی های طعمه در محدوده علف های هرز بسیار موثر می کند. هنگام صید اردک ماهی گوشتخوار ، روی مناطق کم عمق و علف های هرز مانند خلیج ها تمرکز کنید. خارج از خطوط علف های هرز و نیزار ها یا بستر های برنج وحشی نیز می‌توانند تعدادی اردک ماهی را در طول تابستان مشاهده کرد.
-
شناسایی مکان های مستعد توسط تلاطم آبی
از آنجایی که آنها بسیار تهاجمی هستند، اگر اردک ماهی در اطراف حوزه ی آبی مورد نظر شما وجود داشته باشد، مدت زمان زیادی به طول نمی انجامد تا متوجه آن شوید. به همین دلیل، اگر هنوز آماده ی ماهیگیری نیستید، برای مدت طولانی در مناطق عمیق نایستید و موتور های قایق های خود را در آب قرار ندهید و از طعمه های متحرک استفاده کنید تا زمانی که به جست و خیز های اردک ماهی برخورد کنید. اردک ماهی در نقاط خاصی از نیزار ها سکنا می گزینند، بنابراین به مناطقی که آنها را در آن صید می کنید توجه کنید و سعی کنید مناطق دیگری را پیدا کنید که شبیه به آن مناطق هستند که احتمال صید اردک ماهی در آنها زیاد است.
-
استفاده از طعمه هایی با رنگ های زیبا
اردک ماهیان تغذیه کننده های بصری هستند و تمایل به جذب رنگ های روشن دارد. از رنگ های با دید بالا مانند سفید یا نارنجی روشن استفاده کنید تا کارایی صیدتان را افزایش دهید. آنها همچنین به طعمه هایی که همراه با ارتعاش هستند نیز به خوبی پاسخ می دهند.
-
استفاده از لانس های بزرگ
اردک ماهیان می توانند بسیار بزرگ باشد و بسیار سخت بجنگند. به همین دلیل، برای صید اردک ماهی گوشتخوار باید از میله ها و قرقره های با توان مبارزه ی بالا با این ماهی جنگجو استفاده کرد. با توجه به حجیم بودن سایز اردک ماهیان، استفاده از لانس های بزرگ و قوی یکی از عوامل مهم در صید این ماهیان به شمار می رود. همچنین استفاده از قلاب های قوی، دیگر عامل مهم در صید این گونه است.
صیدگاه های اردک ماهی
ویژگی های خاصی در آب محل زندگی اردک ماهیان وجود دارد که برای پیدا کردن اردک ماهی یک شرط عالی است. هر فضایی که امکان سکنا دادن به اردک ماهی را دارد را بررسی کنید. اردک ماهی معمولاً به دنبال گوشه ای تاریک و استتار شده است که می تواند قبل از حمله برای بلعیدن ماهی ای که در محدوده ی اوست، وقت بگذراند. کانال ها و رودخانه ها، قایق های پهلو گرفته نیز ارزش بررسی کردن دارند، زیرا تنها افزایش جزئی دما در آب زیر قایق باعث ورود ماهی های کوچک می‌شود و اردک ماهی نیز به دنبال آن خواهد آمد.
برای کمک به شما برای یافتن سریعتر اردک ماهی گوشتخوار در این نقاط مختلف یک حوزه ی آبی، از طعمه ها برای پیدا کردن اردک ماهیان استفاده کنید. چه در حال ماهیگیری از یک کانال، رودخانه یا دریاچه هستید، در اطراف حرکت کنید، در هر نقطه چند طعمه قرار دهید، تا زمانی که موفق شوید که آن را فریب دهید. این اغلب نشان می دهد که اردک ماهیان در کجا منزل دارند تا به دسته های طعمه ماهی هجوم ببرند. سپس می‌توانید این منطقه را با ابزار های صید مرگبار یا روش های دیگر هدف قرار دهید و صید اردک ماهی موفقی را داشته باشید.
شکارچیان طبیعی که از اردک ماهی تغذیه می کنند
و اما می رسیم به شکارچیانی که از این شکارچی وحشتناک تغذیه می کنند. از آنجایی که اردک ماهیان بالغ، خود یک شکارچی قدر در زنجیره ی غذایی اکوسیستم آبی است، پس منطقی است که شکارچیان معدودی می توانند از آن تغذیه کنند که انسان از جمله ی این شکارچیان است. اما تخم ها و اردک ماهیان جوان یک میان وعده خوشمزه برای سمورها، پرندگان آبزی و سایر ماهی ها هستند.
اردک ماهی و حمله به انسان
علیرغم ماهیت تهاجمی آن، تعداد بسیار کمی از حملات این گونه به انسان تاکنون ثبت شده است. این حالت احتمالاً به این دلیل است که اردک ماهیان علاقه ای به درگیری با موجودی بسیار بزرگتر از خودشان را ندارند. اردک ماهیان معمولا فرار را به قرار ترجیح می دهند.
اهمیت تغذیه ای گوشت آنان
پیک دارای گوشت پوسته پوسته سفید با طعم نسبتاً آبکی است. گوشت پخته، کبابی یا سرخ شده، سرشار از پروتئین و چربی خوب است. با این حال، باید مراقب استخوان‌های کوچک موجود در گوشت باشید که واقعاً می‌توانند این ماهی را برای خوردن آزاردهنده کنند. قبل از پخت باید آن را خوب تمیز کنید. گوشت اردک ماهیان دارای فواید سلامتی مختلفی است از جمله:
-
کم خونی را درمان می کند
-
تقویت ایمنی
-
ساختار استخوان
-
حمایت از سلامت دستگاه گوارش
-
استرس را کاهش می دهد
-
سطح قند
-
بیماری های پوستی
-
جلوگیری از گرفتگی عضلات
-
تولید هموگلوبین
-
چاقی را درمان می کند
برای یک وعده، در هر 100 گرم از گوشت اردک ماهی، در یک رژیم، مقدار کالری 93 کیلو کالری ، مقدار پروتئین 19.14 گرم، مقدار چربی 1.22 گرم ، مقدار کربوهیدرات 0 گرم، مقدار فیبر 0 گرم و مقدار شکر 0 گرم است.
مناسب پرورش نیست!
این گونه به جهت گوشتخوار بودن و وحشی بودن یکی از گونه های متداول پرورشی به حساب نمی آید. از اصلی ترین عوامل محدود کننده در پرورش اردک ماهی، هم جنس خوار یا کانیبالیسم است.
هر ماهی گوشتخواری در فضای اطراف خود نیاز به قلمروی دارد که اگر به این محدوده ی قلمروی تجاوز کنیم، شاهد رفتار خصمانه ای از سوی آن ماهی خواهیم بود. اردک ماهی نیز به دلیل صفت قلمرو طلبی بیش از حد خود، بیشتر از سایر ماهیان مورد اطلاعمان، این رفتار را بروز می دهد که این رفتار را می توان با عرضه ی غذایی فراوان، کافی و متناسب با نیاز آنان، کنترل دمایی در یک دمای متوسط و همچنین کم نگه داشتن چگالی استخر تا حدی کنترل کرد. در بهترین شرایط، هم جنس خواری، پنهان باقی می ماند و به ناچار به ناهمگونی اندازه ی بین افراد بستگی دارد که این نا همگونی را می توان با کمک رقم بندی کنترل نمود ( ماهی های هم سایز را در یک استخر قرار دهیم. ) همچنین در پرورش گسترده می توان هم نوع خواری را با استفاده از بچه ماهی هم سن و سال کاهش داد. پس با توجه به موارد فوق، اردک ماهی گونه ای مناسب به جهت پرورش و تکثیر نمی باشد و سود آن بسته به ضرری که خواهد رساند، بسیار کم است.
