پرورش بچه ماهی کپور

مقدمه

کپور ماهی ای سبز تیره – قهوه ای از خانواده کپورماهیان است. این ماهی بومی آسیا بوده اما در حال حاضر در اروپا، آمریکای شمالی و دیگر نقاط جهان نیز پرورش داده می شود. ماهی کپور دارای فلس های بزرگ و دو سبیلک در اطراف فک بالایی اش است و تنها یا در دسته های کوچک و در مکان های آرام، پر از گیاه، و در کف استخر، دریاچه و رودها زندگی می کند. به طور کلی می توان گفت کپورها ماهی هایی همه چیز خوار هستند و اغلب هنگام گشتن به دنبال غذا، آب را متلاطم و گل آلود کرده که باعث آسیب رسیدن به دیگر آبزیان و گیاهانی که در آن ناحیه زندگی می کنند می شود. کپور در زمستان به خواب زمستانی می رود، در کف آب ساکن شده و تغذیه اش متوقف می شود. معمولا در بهار تخم ریزی می کند، به این صورت که کپور ماده تعداد زیادی تخم را بر روی گیاهان یا سنگ ریزه های کف محل زندگی خود رها می کند. تخم ریزی معمولا در آب های کم عمق صورت می گیرد. نوزادان کپور 4 الی 8 روز بعد از تخم ریزی از تخم ها بیرون می آیند. سرعت رشد کپورها بالا بوده و سه ساله به بلوغ جنسی خود می رسند و اگر در استخر پروش ماهی کپور و مراکز تکثیر رشد کنند می توانند تا 40 سال زنده بمانند. میانگین اندازه آنها 35 سانتی متر (14 اینچ) بوده اما می توانند به طول 100 سانتی متر (39 اینچ) و وزن 22 کیلوگرم (49 پوند) هم برسند.

در اکثر موارد هدف پرورش بچه ماهی کپور استفاده از آن در صنایع غذایی است، مخصوصا در اروپا و آسیا زیرا می توان در هر هکتار تعداد زیادی ماهی را پرورش داد. دو گونه اهلی تر کپورماهیان، کپور آینه ای (دارای تعداد کمی فلس های بزرگ) و کپور چرمی (تقریبا بدون فلس) هستند. کپور کروسی نیز نوعی کپور اروپایی بدون سبیلک است که از خویشاوندان ماهی قرمز است.

ماهی کپور گونه های زیادی دارد. در ادامه متن به گونه های محبوب تر این ماهی به اختصار پرطرفدار خواهیم پرداخت.

کپور معمولی: رایج ترین نوع ماهی کپور بوده و رنگبندی آن در بازه قهوه ای روشن تا تیره متغیر است. فلس های بزرگی دارد و باله پشتی آن بزرگ است.
کپور چرمی: فلس های کوچکی داشته که اگر دقت کافی وجود نداشته باشد ممکن است دیده هم نشوند. اندازه کوچکتری دارد و نمونه های بزرگ آن بسیار کمیابند.
آمور: این گونه سبیلک نداشته و طول بیشتری نسبت به گونه های دیگر کپور دارد. باله ی پشتی آن کوتاه تر و بالاتر از کپور معمولی است.
کپور آینه ای: سایز بزرگ و فلس های خال خالی و بدنی گردتر از گپور معمولی دارد. همه ماهی های این گونه اندازه یکسانی ندارند.
کپور کروسی: این گونه را می توان کوچک ترین گونه ماهیان کپور دانست. کپور کروسی خار آبششی ندارد و باله پشتی آن بزرگ و محدب است.
کپور سیاه: ماهی کپور سیاه جثه طویل و صقیلی داشته و همانند آمور و برخلاف بقیه گونه های کپور سبیلک ندارد. رنگ آن در نواحی نزدیک باله ها از قهوه ای تیره تا مشکی متغیر است. نام این گونه به دلیل رنگ مشکی غیرمعمول آن است.
کپور سرگنده: این گونه همانطور که از اسمش مشخص است سری بزرگتر از گونه های دیگر دارد. چشم های کپور سرگنده با کپور نقره ای فرقی ندارد و سر این ماهی نیز همچون کپور نقره ای عاری از فلس است. در قسمت پشتی بدن این ماهی خال های تیره ای وجود دارد.

آموزش پرورش ماهی کپور

پرورش بچه ماهی کپور بسیار آسان و ساده است. برای شروع پرورش بچه ماهی کپور نیاز به اطلاعات تخصصی شیلاتی ندارید و حتی مبتدی ترین افراد هم می توانند کپور پرورش دهند. البته اگر قصد استفاده از تکنولوژی های تخصصی را دارید باید آموزش ببینید. در ادامه متن نکاتی برای شروع و راه اندازی یک کسب و کار موفق آبزی پروری آمده که ممکن است به کارتان بیاید.

انتخاب محوطه برای پرورش

اول از همه باید یک محوطه خوب، آرام و امن برای شروع پرورش کسب و کارتان انتخاب کنید. نکات زیر را هنگام انتخاب محیط در نظر داشته باشید.

سعی کنید محیطی را انتخاب کنید که آرام و بی صدا باشد.
محیط انتخاب شده باید همه امکانات مورد نیاز برای آبزی پروری همچون منبع آب و برق را داشته باشد.
بهتر است از مناطقی که دارای آلاینده هستند دوری کنید.
زمین انتخابیتان کنار یک مزرعه کشاورزی نباشد. کشاورزان برای کشت محصولاتشان از کودها و آفتکش های شیمیایی زیادی استفاده می کنند که موجب آلودگی آب استخرتان می شود.
اگر زمینی که برای آبزی پروری انتخاب کردید از منبع آب اصلی تان پایین تر باشد پر کردن استخرتان به نیرو و انرژی کمتری نیاز خواهد داشت. جاذبه طبیعی زمین را بدون نیاز به هزینه آبیاری خواهد کرد، البته اگر استخر پرورش ماهی کپور شما پیش ساخته است نیازی نیست نگران این مورد باشید.

نوع مزرعه آبزی پروری

مشخص کنید که در چه نوع مزرعه ای قصد پرورش بچه ماهی کپور دارید. می توانید در قفس های دریایی، استخرهای خاکی، دریاچه ها یا استخرهای پیش ساخته کپورهای خود را پرورش دهید. سیستم پرورش ماهی شما می تواند سیستم متراکم یا سیستم غیر متراکم باشد.

طراحی و ساخت استخر

اگر قصد پرورش ماهی در استخر خاکی دارید باید بدانید که ساخت یک استخر با کیفیت و مناسب بسیار مهم است. در مسیر ساخت و پرورش از یک مرکز مشاوره پرورش ماهی کپور کمک حرفه ای برای طراحی استخر و ساخت آن و انتخاب گونه مناسب کپور و نحوه پرورش آن دریافت کنید.

شرایط ایده آل

همانطور که گفته شد ماهی کپور را می توان در استخر خاکی، دریاچه ها، قفس های دریایی و استخرهای پیش ساخته پرورش داد. بهترین نرخ رشد را می توان زمانی بدست آورد که دمای آن بین 25 درجه سانتی گراد تا 30 درجه سانتی گراد باشد. همچنین مهم است که بدانید بیشتر گونه های کپور توانایی تحمل شوری آب را ندارند.

انتخاب گونه مناسب

برای داشتن یک کسب و کار موفق و سوددهی حداکثر مهم است که گونه ای که برای پرورش انتخاب می کنید مناسب باشد. گونه را بر اساس در دسترس بودن در منقطه تان، میزان تقاضا و قیمت آن انتخاب کنید. رایج ترین گونه های کپور برای تکثیر و پرورش شمال موارد زیر می باشند:

روهو
کاتلا
مریگال
کپور نقره ای
آمور
کپور معمولی
کپور سرگنده
کپور سیاه

تراکم ماهی در استخر

حفظ میزان تراکم مناسب در استخر بسیار مهم است. فرض کنید استخر خاکی تان 40 متر طول، 20 متر عرض و 1.2 متر عمق دارد. ظرفیت این استخر 960 متر مکعب آب است. در چنین استخری، در هر متر مکعب می توان 2 تا 3 کپور نگهداری کرد.

پس یک استخر خاکی 800 متر مربعی با عمق 1.2 متر برای نگهداری و پرورش 1920 الی 2880 کپور مناسب است. البته اعداد و نسبت های یاد شده در استخرهای بتونی و پیش ساخته متفاوت است.

در نظر داشته باشید که علاوه بر حجم استخر، فاکتورهای متنوع دیگری مانند آب و هوا، پوشش گیاهی داخل استخر، مقدار اکسیژن محلول و… در تراکم پذیری ماهی ها موثر است. از این رو بهترین تصمیم برای پرورش دهنده ای که در مقدار ظرفیت تولید استخر خود تردید دارد استفاده از مشاوره پرورش ماهی کپور است. مشاوره مناسب را در این خصوص حتی الامکان از افراد متخصص دریافت کنید. شرکت آبزیبان مفتخر است که با در اختیار داشتن تیمی مجرب از مشاوران کارآزموده می تواند مشاوره کاملی در این خصوص و تمام موارد آموزشی مرتبط با پرورش ماهی در اختیار شما آبزی پروران عزیز بگذارد.

کیفیت آب

کپورها ماهیانی اند که می توانند سطح اکسیژن پایین تری را تحمل کنند و در برابر بیماری ها از گونه های دیگر مانند قزل آلا و ماهی خاویاری مقاوم ترند. رشد کپور در فصل گرما افزایش می باید. این امر بخاطر این است که ماهیان پرمابی مانند کپور در فصل گرما متابولیسم بالاتری داشته و غذای بیشتری نیز مصرف می کنند و این عوامل به وزن گیری بیشتر ماهی منجرمی شود. برای پرورش ماهی در استخر می توانید از آب خروجی استخرهای دیگر مانند قزل آلا یا خاویاری هم استفاده کنید. تنها نکته مهم در پرورش کپور تغذیه صحیح و پایین نگه داشتن میزان آمونیاک موجود در آب است. البته گرچه که کپورها به اکسیژن کمتری برای زیست خود نیاز دارند اما همان مقدار اندک را هم باید به طور مداوم برای آنها تامین کرد. ماهیان کپور آب هایی را ترجیح می دهند که جریان کمتری داشته باشند و نزدیک به رکود باشند. کپورها در زمستان های سرد نیز می توانند زنده بمانند و در آب هایی با سطح یخ بسته نیز به حیات خود ادامه دهند مشروط بر اینکه در زیر سطح یخ زده آب مایع وجود داشته باشد.

در جدول زیر شرایط ایده آل آب ماهی های کپور دیده می شود:

نیتریت mg/L

دما بر حسب سلسیوس

اکسیژن محلول

mg/L

سختی آب mg/L

آمونیاک %

نوع ماهی

0-0.6

3-35

3-10

6-8

50-250

0-0.3

کپور

غذادهی

غذادهی ماهی های کپورتان با غذاهای باکیفیت و مغذی مهم ترین قسمت پرورش تجاری ماهی کپور است. غذای خوب نه تنها به افزایش وزن ماهی کمک می کند، بلکه آنها را از انواع بیماری ها و مشکلات سلامتی نیز دور نگه می دارد.

امروزه کمپانی های زیادی هستند که غذای آماده ماهی را عرضه می کنند. اما می توانید برای رشد ماهی از پلت های خانگی و دست ساز نیز استفاده کنید. برای تهیه پلت های دست ساز می توانید از مواد اولیه در دسترسی چون سبوس برنج، بلغور جو دوسر، ذرت، کنجاله کانولا، کنجاله یونجه، کنجاله بذر کتان و سبزیجات استفاده کنید.

تولید مثل

اکثر ماهی های کپور در استخر شما تولید مثل نخواهند کرد. این گونه از ماهی ها نیاز به شرایط مصنوعی برای تولید مثل دارند. بهترین راه حل برون سپاری این فرایند به مراکز تکثیر و تولید مثل است.

مراقبت از ماهی ها

مراقبت و تیمار ماهی برای رشد ماهی و حداکثر شدن سوددهی بسیار مهم و ضروری است. لذا همیشه سعی در حفظ کیفیت غذا و آب ماهی ها داشته باشید و وضعیت سلامت آنها را مرتب چک کنید.

برداشت

6 ماه تا یک سال طول می کشد که ماهی های شما به اندازه ای برسند که قابل برداشت باشند. می توانید برداشت را زمانی که ماهی به اندازه دلخواه شما، برای مثال 800 گرم تا یک کیلوگرم، رسید شروع کنید. برای برداشت ماهی می توانید از تورهای ماهیگیری یا هر محصول دیگری استفاده کنید.

فروش محصولات

فروش محصولات در حوزه آبزی پروری بسیار آسان و ساده است. اکثر ماهی های کپور متقاضیان زیادی دارند و در بازار آبزیان ارزش بالایی دارند. پس نیازی نیست نگران فروش محصولات خود باشید.

آموزش پرورش ماهی کپور برای مبتدیان

در سال های اخیر و در سطح دنیا تلاشهای بسیار گسترده ای در زمینه آموزش پرورش ماهی کپور و گونه های دیگر برای برآوردن و رسیدگی به نیازهای جوامع در حال رشد به عمل می آید. در بسیاری از کشورها، خصوصا کشورها و مناطقی که درجه حرارت فصل تابستان شان 15 الی 30 درجه سانتی گراد است، پیشرفت های چشمگیری در زمینه راه اندازی استخر پرورش ماهی کپور صورت گرفته و به طبع، مشاوره پرورش ماهی کپور نیز شغلی بسیار کارآمد و مورد نیاز است. در حال حاضر پرورش متراکم کپور را می توان در مناطق سردتر و در حوالی نیروگاه ها و کارخانجات بزرگ، و به طور کلی مناطقی که حرارت ضایعاتی آنها موجب بالا رفتن دمای آب می شود، مشاهده کرد. ماهی کپور علاوه بر طعم لذیذش مزایایی همچون پرورش آسان و اقتصادی تر نسبت به ماهی های دیگر و قیمت ارزانتر و سالمتر بودن نیز دارد. در برخی نقاط دنیا که مردم به طور مرتب از گونه کپورماهیان تغذیه می کنند تقریبا هیچ گونه بیماری قلبی مشاهده نشده ( برای مثال اسکیموها، چینی ها و ژاپنی ها ). بنابراین هرچه توجه ما بیشتر به سالم بودن غذا معطوف می شود، ماهی کپور از اهمیت بیشتری برخوردار گشته و جای خود را در بساط ماهی فروشان و آبزی پروران بیشتر باز می کند.

به طور کلی ماهی کپور تقریبا هر شرایط آب و هوایی را که دیگر ماهی های آب شیرین قادر به زندگش درش هستند، تحمل می کند. ولی زمانی پرورش این ماهی اقتصادی و به صرفه و سودده است که از میزان رشدی به مراتب سریع تر از رشد کپور وحشی برخوردار باشد.

پرورش ماهی کپور به 3 روش متراکم، نیمه متراکم و غیر متراکم یا گسترده انجام می شود.

پرورش کپور به روش متراکم: این سیستم پرورش یکی از بهترین روش های پرورش ماهی است که در آن می توان با حداقل آب به حداکثر محصول دهی رسید. برای پرورش ماهی در استخر به روش متراکم می توان از استخرهای پیش ساخته، استخرهای خاکی و استخرهای آبراهه ای استفاده کرد که تراکم آبزی بالایی را در خود جا می دهند (10 تا 50 ماهی در متر مکعب آب). ماهی ها در پرورش متراکم از غذای شرکتی تغذیه می کنند و مهم است که کیفیت هوادهی استخر، کیفیت آب و کیفیت غذای آنها مکررا چک شود و بالاترین کیفیت ممکن برایشان تامین شود. بازدهی این شیوه پرورش حدود 15 الی 100 تن در هکتار است و گرچه که به سرمایه اولیه زیادی نیاز دارد اما سود ماحصل از آن ارزشش را دارد.

پرورش کپور به روش نیمه متراکم: این روش پرورش ماهی کپور رایج تر بوده و در استخرهای کوچک (0.5 تا 1 هکتار در ناحیه) صورت می گیرد. تراکم ماهی در این شیوه بسیار بالا بوده (10000 تا 15000 ماهی در هکتار) و همراه سعی در این است که برای تغذیه ماهی از غذای طبیعی استفاده شود. هرچند که می شود از غذای مکمل نیز کمک گرفت. بازدهی این روش متوسط بوده (3 تا 10 تن در هکتار) و نرخ بقا بالاست.

پرورش کپور به روش غیر متراکم یا گسترده: در بین روش های پرورش ذکر شده، شیوه پرورش غیر متراکم کمتر از همه نیاز به مدیریت و رسیدگی دارد. پرورش متراکم برای پرورش ماهی در استخر های بزرگ 1 تا 5 هکتاری استفاده می شود. هرچند که ظرفیت تراکم ماهی در آن برخلاف شیوه نیمه متراکم کمتر از 5000 ماهی در هکتار است. برای تغذیه ماهی در روش پرورش گسترده نیازی به غذای مکمل یا غذای غنی شده نیست و ماهی از غذاهای طبیعی موجود در استخر تغذیه می کند. در این روش بازدهی پایین است (500 کیلوگرم تا 2 تن در هکتار) و نرخ بقا نیز پایین است. هزینه های سرمایه گذاری و نیروی کار در این روش پایین است اما در عین حال درآمد نیز حداقل است.

در نهایت …

کپور ماهیان تقریبا از آغاز تاریخ آبزی پروری توجه پرورش دهندگان را به دلیل داشتن ویژگی های مطلوب مختلف برای پرورش به خود اختصاص داده اند. مقاومت نسبتا بالا در مقابل ناملایمات محیطی، تکثیر پذیری مصنوعی و نیمه مصنوعی و بسیاری از ویژگی های ارزنده دیگر کپور ماهیان را به یکی از محبوب ترین گونه های پرورشی گرمابی آب شیرین تبدیل کرده است. در ایران نیز به دلیل وجود تقاضای زیاد در بازار داخلی و خارجی، پرورش این ماهی می تواند روش مطمئنی برای کسب درآمد از فعالیت های شیلاتی باشد. هر آبزی پروری که تصمیم خود را برای پرورش ماهی کپور گرفته باشد تقریبا در اکثر مناطق ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی و آب و هوای کشور عزیزمان می تواند در هر نوع سامانه پرورشی که در اختیار دارد اقدام به پرورش کپور نماید. فراموش نکنید که یکی از پایه های اصلی موفقیت در آبزی پروری انتخاب بچه ماهی مناسب است. اگر تصمیم به پرورش ماهی کپور گرفته اید آبزیبان می تواند شما را با مشاوره های اولیه و تراکم سنجی و در کنار آن تامین بچه ماهی کپور با بالاترین کیفیت و تولید شده در مراکز تکثیر استاندارد یاری کند. برای دریافت این خدمات کافیست با ما تماس بگیرید.