ماهی تزئینی – نگهداری و پرورش

ماهیان تزئینی

آب و زمین، جهان اطراف ما را شکل می ­دهند که اسرار آمیز ترین بخش از این جهان هستی را، آب به خود اختصاص داده است. آکواریوم­ ها انسان را برای لذت بردن از دنیای زیر آب و کشف جادو و رمز و راز آن دعوت می ­کنند. آکواریوم ­ها هنر محبوب در گستره ­ی آبی، که دارای حیوانات خانگی زیبا و سرگرمی­ های جذابی هستند، اما درباره­ی این شاهکار بشری چه می ­دانید؟

تاریخچه ی ماهیان زینتی و نگهداری آکواریوم در جهان

اگر بخواهیم تاریخچه نگهداری از ماهی را در مخازن مصنوعی دنبال کنیم، باید به کشور های باستانی به گذشته برگردیم. البته در زمینه­ ی پرورش ماهی در استخر های بین النهرین، مصر و روم باستان، نمی ­توان صحبتی نمود زیرا هیچ ربطی به ویژگی ­های زیبایی شناختی آنها نداشت و فقط جنبه ­ی غذایی آنها ملاک بوده است. نگهداری ماهیان زینتی برای سرگرمی و نه صرف غذا در فرهنگ ‌های اولیه مانند مصریان، رومی‌ ها و یونانی ‌ها شناخته شده بود. با این حال، چینی ‌ها مهم‌ ترین مشارکت‌ کنندگان در محبوبیت نگهداری ماهیان زینتی هستند. آنها پرورش و نگهداری گونه­ ای از خانواده ی کپور با نام گلد فیش یا ماهی قرمز ایرانی­ ها، را برای اهداف زینتی در قرن دهم آغاز کردند و از طریق این پرورش، علایق مردم را به این سو جهت دادند. پس از این فعالیت چینی ­ها، این ماهی کوچک تخیل افراد ثروتمند متمایل به علم را به خود جلب کرد و نگهداری آن به سرعت رواج یافت. کم کم پس از مدتی این ماهی جایگاه ویژه ­ای را در میان عوام نیز کسب نمود. پس از مدتی در امپراطوری تسونگ، اولین اقدامات برای تکثیر و پرورش این ماهی انجام پذیرفت که موجب محبوبیت بیش از پیش ماهی قرمز در میان مردم شد.

تاریخچه ی ماهیان زینتی و نگهداری آکواریوم در ایران

تاریخچه ­ی نگهداری از آکواریوم در ایران به دهه ی 40 یا 50 باز می ­گردد. در آن زمان تجهیزات مربوط به نگهداری ماهیان زینتی و یا حتی گونه ­های محبوب ماهیان زینتی، به صورت وارداتی از کشور­ های مستعد در امر تکثیر، نظیر ژاپن وارد می­ شد. در بحبوحه ­ی انقلاب و دفاع مقدس این فرهنگ گسترش یافت و به اوج خود رسید. در آن زمان به دلیل وضعیت روحی و روانی مردم تحت تاثیر جنگ، سمت و سوی نگهداری حیوانات خانگی به ویژه ماهیان زینتی در مردم جریان یافت. در اوایل دهه­ ی 70 و اتمام یافتن جنگ تحمیلی، بساط آکواریوم­ ها در زندگی اقشار پیوسته اندک و اندک تر شد. و در اواخر این دهه با ورود فارغ ­التحصیلان شیلات به اوج خود رسید و گونه­ هایی نو به آکواریوم ­های خانگی ایرانیان اضافه شد. در سال ­های جاری نیز به جهت فعالیت جمع کثیری از متخصصان این حوزه، افق ­های نوینی از آبزی ­پروری زینتی به روی علاقه ­مندان گشاده شد. امید است که این حرفه در سالیان بعد به صورت همه­ گیر در سطح کشور مطرح گردد و بستر شغلی فراوانی را برای جوانان این مرز و بوم ایجاد کند.

تقسیم بندی کلی ماهیان زینتی

به طور کلی ماهیان زینتی را از نظر شوری آب به دو دسته ­ی کلی ماهیان آب شور و ماهیان آب شیرین تقسیم ­بندی می ­کنند. نگهداری ماهیان آب شور معمولا پر هزینه ­تر، حساس ­تر و پر ­چالش تر از نگهداری ماهیان آب شیرین است. ماهیان آب شور به جهت اینکه در محدوده­ ی خاصی از شوری زیست می ­کنند، نگهداری آن به شدت حساس و مستلزم آگاهی، دانش، توجه و نگهداری است و ممکن است در اثر تعللی کوچک، تلفات سهمگینی را شاهد بود. اگر بخواهیم به معرفی تعدادی از ماهیان آب شور بپردازیم، می­ توان گفت ماهیان دامسل، فرشته ماهی، دلقک ماهی و جراح ماهی بلوتانگ از این دسته هستند که آبزی­ پروران علاقه­ مند به سینما، دو مورد آخر را به نام ­های نمو و دوری در کارتون در جست­ و جوی نمو می ­شناسند. همچنین ماهیانی با نام ­های زبرا دانیو، گوپی، پیرانا و آروانا، ماهیان آب شیرین خوانده می ­شوند.

آیا ماهیان آب شور می توانند در آب شیرین زندگی کنند؟

برخی از گونه­ های ماهی می­ توانند هم در آب شیرین و هم در آب شور زندگی کنند. این گونه ­ها ماهی یوری­ هالین نامیده می ­شوند. با این حال، بیشتر گونه ‌های ماهی فقط بر اساس تحمل شوری یا میزان نمکی که بدنشان می ‌تواند تحمل کند، می ‌توانند در یکی یا دیگری زنده بمانند. با توجه به زیرساخت ملی اطلاعات بیولوژیک، گونه ­های یوری ­هالین بسیار سازگار می­ توانند طیف وسیعی از سطوح نمک را تحمل کنند. آنها با موفقیت می ­توانند بین آب ­های شور، مانند اقیانوس، و آب شیرین که شامل رودخانه­ های خاصی است، به عقب و جلو مهاجرت کنند.

دو نوع اصلی ماهی یوری ­هالین وجود دارد: آنادروموس و کاتادروموس. ماهی ­های آنادروموس در آب­ های شیرین متولد می­ شوند اما بیشتر عمر خود را در دریا می گذرانند و فقط برای تخم­ ریزی به آب شیرین باز می­ گردند. این ماهی­ ها عبارتند از: ماهی قزل­ا، باس راه­راه و ماهیان خاویاری. از طرف دیگر، ماهی­ های کاتادروموس معمولاً در آب­ های شیرین زندگی می ­کنند و فقط برای تخم ­ریزی وارد آب شور می ­شوند که مارماهی ­های آمریکای شمالی و مارماهی ­های اروپایی در این دسته قرار می­ گیرند.

معرفی رایج ترین گونه تزئینی

گوپی

ماهی گوپی با نام علمی Poecilia reticulata و با سایز متوسط 2.8 سانتی ­متر یکی از علاقمندی­ های اولیه­ ی هر آکواریوم ­دار و تکثیر کننده ایست که به روش زنده ­تخم­ گذاری به تولید ­مثل می ­پردازد. این ماهی در رنگ­ های گوناگونی وجود دارد که منجر به افزایش سیر توجه به این ماهی شده است. این علاقه ­مندی به طوری است که فروش بچه ماهی گوپی، خرید بچه ماهی گوپی و همچنین پرورش بچه ماهی گوپی به مرکز توجه علاقه ­مندان به این حیطه تبدیل شده است. این ماهی برای رشد و بقا به عوامل محیطی ساده نیازمند است که شامل دمای نسبتا گرم ( 23-24 درجه سانتی ­گراد )، آب گیاهی آرام و زئوپلانکتون­ ها و حشرات کوچک برای تغذیه می ­باشد.

اندازه نر های گوپی تقریباً نصف ماده ­ها با باله ­ی دمی رنگارنگ است. باله مقعدی نر های گوپی برای لقاح داخلی به گونوپدیوم تبدیل می ­شود. نر ها به طور مداوم در تعقیب و جفت­ گیری ماده­ ها هستند. و همچنین ماده ­های آنان می­ توانند اسپرم ­ها را برای لقاح بعدی نیز در خود ذخیره کنند و ممکن است در هر ماه تخم­ ریزی انجام دهند و پس از یک دوره بارداری چهار تا شش هفته­ ای، ماهیان ماده 20 تا 40 بچه ماهی به دنیا می ­آورند و هیچ مراقبتی از زاده ­های خود انجام نمی ­دهند. گوپی­ های والد حتی ممکن است بچه­ های خود را شکار کنند!

نکات قابل توجه در تکثیر ماهی گوپی

گوپی­ ها برای نسل ­های متوالی یکی از اصلی ­ترین سرگرمی ­های آکواریوم بوده ­اند و امروزه پرورش بچه ماهی گوپی یکی از علاقه­مندی­ های اولیه ­ی هر آکواریوم­ دار است و خرید بچه ماهی گوپی یکی از علاقه­ مندی­های اولیه ­ی هر آکواریوم دوست. این ماهی­ ها که از استخر های گرمسیری در آمریکای جنوبی و دریای کارائیب سرچشمه می­ گیرند، اکنون در رنگ­ های متنوعی در دسترس همگی هستند که همگی در آکواریوم پرورش داده می­ شوند. بسیاری از تکثیر کنندگان گوپی ممکن است تنها با یک یا دو ماهی شروع کرده باشند، اما اکنون آکواریومی مملو از گوپی داشته باشند و آنان را به پایه ای از قیمت بچه ماهی گوپی بفروشند. این نوع از کسب و کار می­ تواند درآمدزایی بالایی نیز برای تکثیر ­کننده داشته باشد. همچنین پرورش بچه ماهی گوپی نیز یکی از راه­ های گرانبهای کسب درآمد از آبزی ­پروری آکواریومی است که این بچه ماهیان پس از پرورش توسط خریداران خریداری می­ گردد.

نکته بسیار مهمی که باید در مورد گوپی­ ها در نظر داشت این است که این ماهی ­ها در طول سال ­ها دستخوش جهش­ های ژنتیکی شده­ اند تا رنگ ­هایی را که هم ­اکنون دارند را به دست آورند. و این جهش­ ها باعث گشته است تا حدودی مقاومت گوپی­ ها دچار تغیر شود یعنی اگر به آنها رسیدگی نشود ممکن است گوپی­ ها به زودی بیمار شوند و بمیرند. پس این بدین معناست که نحوه ­ی نگهداری از بچه ماهیان می ­تواند اثرات جبران ناپذیری را بر روی قیمت بچه ماهی گوپی، فروش بچه ماهی گوپی و همچنین خرید بچه ماهی گوپی بگذارد.

وجود گیاهان آبزی یکی از عواملی است که می­ تواند به منجر به تنظیم کردن pH و اکسیژن رسانی از طریق فتوسنتز شود همچنین اگر فرد تکثیر کننده بتواند از گیاهان آبزی در آکواریوم تکثیر استفاده کند، می­ تواند درصد زنده­ مانی بچه ماهیان حاصله را افزایش دهد و آنان را از خورده شدن توسط والدین حفاظت کند. این فعالیت به افزایش نرخ بهره در فرآیند تکثیر می ­گردد که خود منجر به افزایش فروش بچه ماهی گوپی می ­شود. لازم به ذکر است که هرآنچه کیفیت بچه ماهیان حاصله بیشتر باشد، احتساب قیمت بچه ماهی گوپی قابل فروش نیز بیشتر می­ گردد.

همانطور که گفته شد برای فراری دادن بچه ماهی ­های گوپی به جهت خورده نشدن توسط والدین، یکی از راه ­های مرسوم، کاشت گیاهان آبزی در آکواریوم است و راه دیگر استفاده از زایشگاه ­های توری شکل می­ باشد. پس از فراری دادن بچه ماهی ­ها، حالا باید چگونه از آنان محافظت و نگهداری کنیم؟

گوپی ­های تازه متولد شده با اندازه ­ی حدودی 0.6 میلی ­متر هستند و رنگی ندارند. آنها نمی­ توانند هیچ غذایی بخورند زیرا دهان آنها بسیار کوچک است. باید به آنها غذای پودری بدهیم. حداقل یک بار در روز به آنها غذا دهیم تا از رشد خوب اطمینان حاصل کنیم.

اگر می ‌خواهید گوپی ‌های سالمی پرورش دهید، تعویض منظم آب نیز یک ضرورت است. تعویض 30 درصد آب در هفته برای از بین بردن ضایعات انباشته شده توسط بچه­ ماهیان ضروری است. توجه به این نکات ظریف می­ تواند وجه تمایز بین بچه ­ماهیان حاصله از تکثیر شما و سایر افراد باشد و حتی می­ تواند تفاوت بسیاری در افزایش نرخ رشد در پرورش بچه ماهی گوپی، خرید بچه ماهی گوپی توسط خریداران، احتساب بالای قیمت بچه ماهی گوپی و بیش از پیش شدن فروش بچه ماهی گوپی گردد. خریداران در خرید بچه ماهی گوپی نیز باید به این امر توجه داشته باشند که صرف بالا بودن قیمت بچه ماهی گوپی صرف پرورش بچه ماهی گوپی بهتر نیست بلکه می­ بایست از سالم بودن بچه ماهی خریداری شده، قبل از خرید اطمینان حاصل کرد.

تغذیه ی ماهیان زینتی

از اقیانوس گرفته تا مخازن سرپوشیده، ماهی ­های زیادی در طبیعت وجود دارند که می­ توانند یک ماهی خانگی خوبی برای زیباتر کردن آکواریوم شما باشند. نکته ­ی مهم در انتقال ماهی جدید به آکواریوم، توجه به رژیم غذایی آن گونه است. رژیم غذایی یک ماهی می­ تواند بسیار منحصر به فرد باشد، بنابراین مهم است که بدانید چگونه نیاز های غذایی ماهی جدید خود را قبل از خرید برآورده کنید و سپس به خرید بچه ماهی تزئینی بپردازید.

یکی دیگر از راه­های تقسیم­ بندی ماهیان زینتی، تقسیم ­بندی از نظر تغذیه است. ماهیان از نظر تغذیه­ ای دارای تقسیم­ بندی خاصی هستند و به چهار گروه کلی تقسیم می­ شوند که شامل ریزه ­خوار ( detritivores ) مانند کت ­فیش­ها، گیاه ­خوار (herbivores  ) مانند گورامی یا شارک دم قرمز، گوشت­ خوار ( carnivores ) مانند سیچلاید  و همه ­چیز ­خوار ( omnivores ) مانند گلد­فیش می­ باشد. اگر بخواهیم تخصصی­ تر به آن بپردازیم، می­ شود به شرح زیر آن را تقسیم ­بندی نمود.

یوری­ فاگوس : رژیم غذایی ترکیبی دارند.

استنو ­فاگوس : انواع محدودی از غذاها را مصرف می­ کنند.

مونو فاگوس : فقط یک نوع از غذا را مصرف می­ کنند.

اکثریت ماهیان رژیم گوشت­ خواری ترکیبی را دارند. روش تغذیه ­ی ماهیان با توجه به شکل بدنی و دستگاه گوارش متغیر است. بر فرض مثال طول روده در ماهیان گوشت ­خوار کوتاه ­تر از طول روده در ماهیان گیاه ­خوار است. از طرفی ساختارهای دیگر مانند حفره دهانی و یا حتی خار­ های آبششی نیز می­ تواند در امر شناسایی عادت غذایی در ماهیان، یاریگر ما باشد.    

وسایل جانبی مورد نیاز برای آکواریوم و ابزار آلات الزامی در تکثیر

فیلتر تصفیه آب

اصلی­ ترین دغدغه­ ای که هر آکواریوم داری را درگیر خود کرده است، کثیف بودن آکواریوم حاصل از هر وعده غذادهی است. غذاهای باقی ­مانده و خورده نشده و دفعیات ماهیان می­ تواند سیمای زشتی به کنج زیبایی آکواریومتان دهد اما راه چاره چیست؟ وسیله ­ای به نام فیلتر می­ تواند از این حوادث جلوگیری کرده و کیفیت و زلالی آب آکواریومتان را بدون تعویض روزمره­ ی آب، به خوبی روز اول حفظ نماید. فیلتر ها انواع متعددی دارند که در این بخش به بررسی آنان می­ پردازیم.

فیلتر مکانیکی

فیلتر مکانیکی یکی از انواع فیلتر­ های تصفیه ی آب است. این فیلتر می­ تواند ضایعات جامد معلقی که در آب وجود دارد ( مانند غذای خورده نشده، ضایعات گیاهان، غذای ته ­نشین شده و … ) را بزداید. نکته­ ی مهمی که در این مبحث باید مورد توجه قرار گیرد این است که این فیلتر ها باید به طور مرتب تمیز شوند تا به کارایی آنان افزوده شود. فیلتر های مکانیکی سیر گسترده ­ای از فیلتر ­ها را به خود اختصاص داده­ اند که از انواع آن می ­توان به موارد زیر اشاره نمود :

  • فیلتر اسفنجی
  • فیلتر پاور هد
  • فیلتر زیر شنی
  • فیلتر خارجی موتوردار
  • فیلتر های آبشاری

فیلتر شیمیایی

این دسته از فیلتر ها با تجزیه مواد محلول تولید شده از پسماند ها، می ­توانند کیفیت آب آکواریوم را در حد مورد قبولی حفظ کنند. این فیلتر با استفاده از کربن فعال موجب تصفیه ­ی مواد محلول در آب آکواریوم می­ شوند. نکته ای که درمورد استفاده از این فیلتر ­ها وجود دارد، تعویض ماهیانه کربن ­های فعال است.

فیلتر بیولوژیک

این نوع فیلتر­ ها با استفاده از چرخه ­ی ازت، پسماند ­های آلی موجود در آکواریوم را تجزیه می ­کنند. انواع گوناگونی از این فیلتر ها را در بازار می ­توان تهیه نمود که می توان از آنها به فیلتر ­های چکه­ ای، فیلتر سرامیکی، فیلتر غرقابی و سیستم­ های فیلتراسیون اشاره کرد.

دستگاه اکسیژن و سنگ هوا

آبزیان نیز مانند سایر زیست ­مندان برای حیات نیازمند سطوح مختلفی از اکسیژن هستند که اگر این میزان اکسیژن به مدت زیاد تامین نگردد، تلفات سنگینی را آکواریوممان شاهد خواهیم بود. برای رفع این نیاز اکسیژنی، دستگاهی با نام دستگاه اکسیژن طراحی شده است که می­ تواند این میزان نیازمندی را برای آبزی تامین نماید. دستگاه اکسیژن، هوا را از درون خود به شلنگ­ ها و سپس به سنگ ­های هوا منتقل می ­کند و این سنگ ­ها، هوا را به حباب­ های ریز تبدیل می ­کنند و این حباب ­های ریز در سطوح آب جریان می­ یابد و منجر به گردش آب می ­شود و این جریان به جذب اکسیژن از سطح آب یاری می ­رساند.

اگر میزان اکسیژن در دسترس آبزیان کم باشد یکی از علائم قابل مشاهده، شنای ماهیان در سطح آب است و به این دلیل این کار را انجام می ­دهند که بتوانند از میزان اکسیژن هوای مماس بر سطح رویین آب آکواریوم استفاده نمایند.

تعیین جنسیت

یکی از ارکان مهم انتخاب مولدین و تکثیر ماهیان زینتی در ابتدای امر، تعیین جنسیت آنان است. آگاهی به جنسیت همچنین در مدیریت آکواریوم، فراهم ­آوری شرایط تکثیر و شناخت برخی عادات آنان نیز نقش بسزایی دارد.

صفات بصری

از اولین و ساده ­ترین طرق شناسایی جنسیت، صفات ظاهری و تمایزات ریخت­ شناسی است که این روش شامل اکثر گونه ­های ماهیان زینتی می ­شود. در بعضی گونه­ ها، تعیین جنسیت به کمک برخی از صفات اولیه قابل تشخیص اند یعنی ماهی نر از ظاهری کاملا متفاوت با ماده برخوردار است (ماهی سوارتل یا دم شمشیری) و در برخی دیگر از گونه­ ها این تفاوت­ ها در بررسی از صفات ثانویه مانند رنگ (ماهی گوپی)، رفتار (اکثر ماهیان)، سایز (اکثر ماهیان) و… بروز می ­کند.

بررسی ماهی از نظر صفات زیبایی شناختی

یکی دیگر از راه­ های تشخیص سریع جنسیت ­ها، بررسی ماهی از نظر صفات زیبایی شناختی است. این بدین معناست که به طور معمول ماهی ­ای که زیباتر است، ماهی نر است و بالعکس. که یکی دیگر از عوامل تشخیصی آن سایز است. نر ها در این حالت دارای سایزی بزرگ ­تر و رفتار ­های تولید مثلی فاحشی هستند. از جمله این رفتار ها می­ توان به رفتار قلمرو ­طلبی اشاره نمود. یکی از مثال ­هایی که می­ توان در این شیوه به آن اشاره نمود، ماهی فایتر یا به عبارتی ماهی جنگجوی سیامی است.

تعیین جنسیت سریع در ماهیان زنده ­زا

تعیین جنسیت در ماهیان زنده زا به راحتی قابل تشخیص است این روش بدین صورت است که با رویت اندام گونوپودیوم در ماهیان زنده­ زا می ­توان آنها را در قالب جنسیت نر دسته ­بندی کرد.

تعین جنسیت آسان در ماهیان تخم ­گذار

در ماهیان تخم­ گذار، اوضاع متفاوت از ماهیان زنده ­زاست. در این ماهیان بدین صورت است که در ماهیان ماده، لوله ­ی تخم­ بر کمی بیرون­ زدگی دارد که این مجرا کمی ضخیم است و در ماهیان نر، لوله ­ی اسپرم بر بیرون­ زدگی دارد که این مجرا دارای بافت نازک­ تری است.

برآمدگی شکم

در انتها یکی از کارآمد­ ترین روش­ های شناسایی، برآمدگی بر روی ناحیه ­ی شکمی در فصل تخم ­ریزی است. در این روش به دلیل وجود حجم عظیمی از تخمک در فصل تخم ­ریزی درون گناد ­ها، شکم ماهی ماده دارای برآمدگی آشکاری است که این برآمدگی، یک صفت متمایز ­کننده برای امر تعیین جنسیت به شمار می­ آید.

تقسیم­ بندی ماهیان از نظر تولید ­مثلی

یکی از طرق تقسیم ­بندی ماهیان، از نظر تولید مثلی است. در این روش، ماهیان از نظر تولید مثلی به سه گروه تقسیم می ­گردند که در ذیل به آن اشاره می ­کنیم.

ماهیان زنده ­زا (viviparous)

مشخصه ­ی اصلی این گروه اندامی به نام گونوپودیوم (Gonopodium) در جنس نر است. این اندام از تغیر شکل باله ­ی مخرجی ماهی به وجود آمده است. این ماهیان یکی از رایج­ ترین گونه­ های آکواریومی به شمار می­ روند که یکی از اصلی ­ترین دلایل آن سهولت پرورش آن است. از مهم­ ترین گونه ­های شناخته شده از این دسته، گوپی و دم ­شمشیری است.

ماهیان تخم­ گذار (oviviparous)

در این گروه اسپرم توسط ماهی نر زودتر از تخمک در محیط آبی ریخته می ­شود و در ادامه ماهی ماده تخمک خود را بر روی اسپرم ­های از پیش ریخته شده می­ ریزد و عملیات لقاح رخ می­ دهد و سلول تخم حاصل می­ گردد. از مشهور ­ترین این ماهیان، کپور ماهیان هستند و در ماهیان آکواریومی، ماهی زبرا نمونه ­ای از این ماهیان است.

ماهیان زنده ­تخم­ گذار (ovoviviparous)

تولید مثل ماهی زنده ­تخم ­گذار شامل لقاح داخلی است. در این گروه از ماهیان، تخم ‌ها در داخل ماهی ماده بارور می ‌شوند. تخم ‌­ها در حالی که رشد می‌ کنند در مادر باقی می‌­ مانند و در مقایسه با ماهی ­‌های تخم ­گذار، محافظت بیشتری در برابر شکارچیان و شرایط محیطی دشوار می‌ ­دهند. با این حال، تغذیه مستقیم توسط مادر وجود ندارد. یکی از مزیت‌ ­های ماهیان زنده­ تخم­ گذار این است که فرزندان زمانی که زنده به دنیا می­‌ آیند در رشد خود پیشرفت می‌ کنند، بنابراین زاده ­ها بیشتر احتمال دارد در طبیعت از خود مراقبت کنند. یکی از مشهور ترین گونه ­ها از این گروه، گامبوزیا و گوپی است.

استراتژی­ های تولید مثلی

اکثر ماهیان آکواریومی تخم­ گذار دارای لقاح خارجی هستند. ماهیان تخم­ گذار استراتژی­ های مختلفی نسبت به محافظت از تخم ­های خود دارند.

Egg scatterers

این گروه شامل بسیاری از گونه‌ ­های ماهی‌­ های آکواریومی گرمسیری مانند دانیوس، بارب، راسبورا، تترا و حتی ماهی قرمز هستند که تخم­ های چسبنده یا غیر چسبنده ­ی خود را، هم در طبیعت و هم در آکواریوم بین گیاهان و شن پراکنده می‌­ کنند و والدین هیچ مراقبتی از زاده ­های خود ندارند! در بعضی از موارد حتی والدین تخم خود را می­ خورند! این ماهیان اغلب دارای schooling (حرکت دسته جمعی ماهیان) هستند و ممکن است به صورت گروهی یا جفتی تخم­ ریزی کنند. تعداد تخم­ ها در این گروه زیاد و اندازه ­ی آنان کوچک است.

از نیازمندی­ های این گروه برای تکثیر طبیعی در آکواریوم، می ­توان به قرار دادن تیله ­های شیشه­ای، الیاف و پوشش گیاهی در بستر و همچنین قرارگیری زایشگاه در قسمتی از آکواریوم اشاره کرد.

Egg depositors

این گروه از ماهیان، تخم­ های خود را روی بستر (شیشه­ای، چوب، سنگ یا گیاهان) قرار می ­دهند. تعداد تخم ­های حاصله از این گروه معمولا اندک ­تر از تخم ­های حاصله از گروه قبلی است ولی دارای اندازه ­ی بزرگتری هستند. این گروه از ماهیان یا از تخم ­های خود محافظت می ­کنند و یا محافظت نمی کنند. از دسته ­ی ماهیانی که از تخم­ های خود مراقبت می کنند و در این گروه جای دارند، می­ توان به سیکلید­ ها و برخی از گربه ­ماهیان اشاره نمود. در این دسته، ماهیان به دو گروه تقسیم می­ گردند که به آنان تخم­ ریزان حفره ­ای  و تخم ­ریزان باز می ­گویند.

گروه دیگر ماهیانی هستند که از تخم ­های خود نگهداری نمی­ کنند، قسمت اعظم این ماهیان را گربه­ ماهیان شکل می­ دهند که تخم­ های خود را روی سطوحی می­ گذارند و آنان را رها می ­کنند. البته این دسته معمولا تخم­ های خود را نمی ­خورند!

Egg burriers

این گونه­ ها معمولا در آب­ هایی زندگی می ­کنند که در برخی از زمان­ های سال خشک می­ شوند. اکثریت برکه ماهیان یک ساله در این گروه جای دارند که تخم ­های خود را در گل ­ها دفن می ­کنند. تخم­ ها تا زمانی که باران آنها را به تخم­ گشایی تحریک کند، در گل­ ها به صورت خواب باقی می ­مانند. معمولا دوره ­ی تخم ­ریزی و دوره­ ی حیات در این ماهیان کوتاه است و تخم ­ها نیز زود hatch  می­ شوند.

Mouth brooders

این ماهیان گونه ­هایی هستند که تخم ­ها یا لارو های خود را در دهان حمل می­ کنند. این عمل اغلب در گونه ­هایی روی می ­دهد که در مکان­ های با کیفیت آبی پایین زیست می­ کنند. ماهیان به کمک این عمل، دهان خود را پر از اکسیژن می­ کنند و اکسیژن ­رسانی را برای زاده ­های خود سهولت می ­ورزند. اگرچه این صفت می ­تواند در حیوانات دیگر نیز مشاهده شود، اما ماهیان دارای بیشترین تنوع از این ویژگی هستند.

این عمل به قدری سریع رخ می­ دهد که گاهی ممکن است لقاح نیز در دهان صورت گیرد. هم نر ها و هم ماده ­ها می ­توانند این وظیفه را تقبل کنند و مشهور ترین ماهیانی که دارای این صفت هستند، دهان­ لانه ماهیان هستند.

Nest builders

به این دسته از ماهیان، لانه ساز ها می­ گوییم که نوعی لانه برای تخم­ های خود می ­سازند. لانه معمولا به شکل لانه ­های حباب­ دار است و آنها تخم­ های خود را درون لانه ­های شناور، که مخصوصاً توسط ماهیان نر ساخته شده ­اند، قرار می ­دهند. عمده وسایلی که از آن برای لانه ­سازی کمک می­ گیرند، شامل مصالح گیاهی (گیاهان آبزی، ریشه درختان و …)، بزاق دهانی و سایر ادوات طبیعی می­ باشد.

تکثیر ماهیان زینتی

در امر تکثیر ماهیان زینتی باید به مواردی توجه نمود و بدیهی است که هر چه لاین موارد با دقت­ تر انجام گیرد، بچه ماهی حاصله از کیفیت بالاتری برخوردار است و همچنین عواملی چون قیمت بچه ماهی تزئینی و فروش بچه ماهی تزئینی رو به ازدیاد می ­رود، در نتیجه خرید بچه ماهی تزئینی از مراکز تکثیر نیز بیشتر می ­گردد. از جمله این عوامل می ­توان به موارد زیر اشاره نمود.

اگر شما قصد تکثیر ماهیان زینتی را دارید با کنترل نور، pH، دما، شوری و رفتار­ های تولید مثلی می­ توانید این امر را تسریع ببخشید.

دمای آب یکی از مهمترین عوامل فیزیکی موثر بر رشد و تکثیر ماهیان زینتی است. به طور معمول، ماهی­ ها بسته به تحمل آنها در محدوده دمایی خاص، به طور گسترده­ ای طبقه­ بندی می­ شوند. در هر طبقه ­بندی دما، بقای ماهی توسط یک دمای بالا و پایین محدود می­ شود که می­ تواند با تاثیر مستقیم بر غدد جنسی، امر زادآوری و تکثیر را هم تحت تاثیر قرار دهد. این محدوده ­ی دمایی با توجه به گونه ­ی مورد پرورش، متفاوت است و می­ بایست قبل از تکثیر به عادات دمایی ماهی مورد نظر توجه نمود. تکثیر ­کننده باید توجه داشته باشد که اگر دمای مورد نیاز را تامین نکند، قیمت بچه ماهی تزئینی حاصله، و به تبع آن فروش بچه ماهی تزئینی کمتر از سایر مراکز خواهد بود.

نور یکی دیگر از موارد موثر و کنترل کننده تکثیر است. رژیم‌­ های دوره نوری پیشرفته منجر به بلوغ زودرس و تخم‌ ریزی ماهی‌ ها می­شود. در برخی از ماهیان نیز زمانی که در معرض طول روز مصنوعی طولانی‌ تر از روز طبیعی قرار می‌ گیرد به بلوغ زودرس می ‌رسد. پس می ­توان گفت که نور یکی از مهم ­ترین عوامل در تولید مثل ماهی به شمار می ­رود. کنترل نوری ما اگر به سمتی رود که بتوانیم به ماهیانمان القا کنیم که تعداد شبانه روز بیشتری را سپری کرده ­اند، می توان تعداد دفعات تولید مثلی آنان را افزایش داد و در نتیجه تعداد زاده ­ها و سودآوری شما بیشتر خواهد شد.

نکته­ ی قابل توجه این است، ماهیانی که قصد تکثیر آن را داریم باید به دور از جمع پر هیاهوی انسان باشد تا استرس بر روی آنان تاثیر منفی نگذارند. ماهیانی که در محیط­ های شلوغ و پر جمعیت اقدام به تولید مثل طبیعی می­ کنند معمولا نمی­توانند تولیدمثل را با موفقیت به اتمام برسانند.

برخی از گونه ­ها دارای رفتار های تولید مثلی خاص خود هستند. مثلا در ماهیان فایتر، ماهی نر اقدام به ساختن حباب­ های کوچک به جهت لانه ­سازی می­ کند یا در مثالی دیگر برخی از ماهیان نیازمند وجود لانه در آکواریوم مورد تکثیر هستند که لازم است فرد تکثیر­ کننده، لانه­ ی مورد نظر را برای ماهیان خود تامین کند. لازم به ذکر است که اگر این لانه تامین نگردد، تولید مثل انجام نمی ­گیرد.

انتخاب مولدین

انتخاب مولدین یکی از مهم ­ترین موارد حائز اهمیت در بحث تکثیر ماهیان آکواریومی است. به طوری که اگر این انتخاب با تعلل یا سطحی­ نگری انجام گیرد، می­ تواند تبعات بدی را در نسل بعد یا نسل­ های آینده داشته باشد. در این گزینش می ­بایست به نکاتی در مولدین توجه نمود که وجود یا عدم وجود این صفات می­ تواند در بهبود گزینش ما اثرگذار باشد که در ادامه به آن می ­پردازیم.

اولین این شروط، بالغ بودن مولدین است. تکثیر کننده باید صرفا مولدینی را انتخاب کند که رسیدگی جنسی در آنان رخ داده و رشد گناد ­ها تکمیل شده باشد. نکته ­ی دیگر حائز توجه، انتخاب مولدان سالم است که باعث هماوری بیشتر تخم ­ها می­ گردد. برای تکثیر ماهیان زنده ­زا مجاب به انتخاب دو مولد، نر و ماده، هستیم و در برخی از گونه ­ها باید گروهی از ماهیان را انتخاب کرد تا خودشان جفت مناسب خود را انتخاب کنند.

دیگر عامل مهم، جذابیت ­های ظاهری است یعنی مولد ما به صورتی باشد که دارای جذابیت ­های رنگی و شکلی برای جنس مخالف خود باشد که این عامل ضریب موفقیت تولید مثلی را افزایش می ­دهد. همچنین تکثیر کننده لازم است از نظر اصلاح نژاد، مولدانی را انتخاب کند که از یک گونه و نژاد باشند و همچنین آلل ­های آنان مبرا از هر ناخالصی باشد یا ناخالصی آن یک عامل مثبت در آن گونه تلقی شود.

در نهایت …

اگر قصد نگهداری ماهیان آکواریومی دارید پیشنهاد ما برایتان این است که خرید بچه ماهی تزئینی را از مراکز معتبر و با سابقه­ ی خوب انجام دهید. گاهی ممکن است تعللی کوچک در خرید بچه ماهی تزئینی، منجر به حادثه ­ای بزرگ گردد و شما را مجبور به دور ریختن تمامی ماهیان آکواریومی خود کند. گاه ممکن است گونه­ ی خریداری شده دارای بیماری خاصی باشد که پس از انتقال آن به آکواریوم پرورش، آن بیماری در کل آکواریوم پخش گردد و حجمی از ماهیان را به خود مبتلا کند. پس در امر خرید بچه ماهی تزئینی به جهت پرورش، می­ بایست نکات زیادی را مورد توجه قرار داد که این عوامل برای یک آبزی دوست هوشمند علاوه بر توجه به مبحث قیمت بچه ماهی تزئینی است.

تکثیر کنندگان ماهی تزئینی باید با حفظ کیفیت، با پایین آوردن قیمت بچه ماهی تزئینی بر رونق بازار فروش بچه ماهی تزئینی بیافزایند. این کار منجر به این می­ شود که علاوه بر سودآوری بالا و افزایش فروش بچه ماهی تزئینی، نگاه ­ها به این حوزه تلطیف گردد.

با توجه به ساده بودن تکثیر و نگهداری ماهیان زینتی و امکانات کم برای پرورش آنان، پایین بودن قیمت بچه ماهی تزئینی و سایر مزایای یاد شده، پیشنهاد ما برای دوستداران نگهداری از حیوانات خانگی، داشتن یک آکواریوم با زیبایی ­های خارق العاده خود است. شک نداریم که این آکواریوم ­ها منجر به بهتر شدن حال هر فردی می ­گردد. حتی شما دوست عزیز ….

 !با آبزیبان تماس بگیرید

013-44918

این مطلب چقدر مفید بود؟

برای امتیاز دادن روی ستاره کلیک کنید

3.3/5 - (166 امتیاز)

در رابطه با محصولات سوالی دارید؟

همین حالا با شماره 09114646386 تماس بگیرید.

در بحث‌‌ پیرامون این محصول شرکت کنید!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این زمینه را پر کنید
این زمینه را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.
شما برای ادامه باید با شرایط موافقت کنید

سوالی دارید؟

همین حالا با شماره 09114646386 تماس بگیرید.

فهرست
شرکت آبزیبان از سرتاسر کشور نماینده می‌پذیرد!با ما تماس بگیرید.