مقدمهای درمورد استخرهای پیش ساخته:
افزایش جمعیت جهانی و تخریب و کاهش ذخایر و منابع طبیعی باعث شده که بشر برای تامین غذای خود روشهای نوینی را ابداع نماید. یکی از این روشها استفاده از سامانههای مدار بسته و استخرهای پیش ساخته است.
امروزه روشهای نوینی در زمینه پرورش آبزیان ابداع شده است که در جای جای دنیا در حال بهره برداری و تکامل میباشند. سبکهایی مانند پرورش ماهی در قفس، پرورش در انواع سازههای غیر خاکی، پرورش متراکم و فوق متراکم و…
در بسیاری از مناطقی که پرورش ماهی به صورت سنتی میثر نیست پرورش آنها به صورت مداربسته میتواند شاکله موفقیت باشد. سیستم مدار بسته سیستمی است که در آن آب به طور مداوم در میان حوضچههایی که برای پرورش ماهیها تدارک دیده شدهاند و واحدهای تصفیه ی آب در گردش است. در این سیستم از طریق کنترل مداوم کیفیت آب میتوان در تمام طول سال تولید و پرورش موثر ماهی در فارم خود داشت.
در اینجا میخواهیم مزایا و معایب پرورش ماهی در استخرهای پیش ساخته گالوانیزه را مورد بررسی قرار دهیم تا چنانچه شما یکی از علاقه مندان احداث مزرعه بر پایه استخرهای پیش ساخته گالوانیزه هستید با آگاهی کامل و دید باز اقدام به تصمیم گیری نمایید. این روش یکی از موثرترین شیوههای تولید به سبک متراکم بوده و امروزه در جهان طرفداران فراوانی دارد. در کشور ما نیز استفاده از استخرهای پیش ساخته گالوانیزه با استقبال بینظیری مواجه گردیده و مزرعه داران روز به روز گرایش بیشتری را نسبت به این نوع پرورش از خود نشان میدهند.
استخرهای پیش ساخته گالوانیزه
الف) مزایای فنی:
استخرهای پیش ساخته گالوانیزه را میتوان از ابعاد مختلف فنی مورد ارزیابی قرار داد. در این بحث ما به چند فاکتور که از اهمیت بالاتری برخوردار هستند اشاره میکنیم.
۱. استحکام بالا استخر های پیش ساخته.
این استخرها از یک استراکچر خارجی از جنس لولههای ضخیم و مستحکم گالوانیزه ساخته شده اند. این استراکچر خود از دو بخش کلاف خارجی و لولههای پشتیبان که در فضای بین کلاف بصورت عمودی قرار داده میشوند ساخته شده و یک سازه بسیار قوی را ایجاد میکند. همچنین برای محافظت از لایه عایق داخلی ورق گالوانیزهای نیز بر روی کلاف و لولههای داخلی کشیده شده است. این سازهها در مقابل تنشها ، فشارهای هیدرو استاتیک خوردگی و زنگ زدگی بشدت مقاوم بوده و از استحکام بسیار بالایی برخوردارند. مقایسه منصفانه این استخرها با استخرهای بتنی به ما نشان میدهد که استخر های پیش ساخته نه تنها از نظر استحکام ضعیف تر از استخرهای بتنی نیستند بلکه در صورت وقوع آسیب احتمالی در دیواره آنها برطرف کردن این مشکل در استخر های پیش ساخته بسیار سادهتر است. این آسیب فرضی در وهله اول اصلا اتفاق نخواهد افتاد و این مسئله که یک ورق فولادی به طور تصادفی به گونهای خراشیده شود که در آن ایجاد حفره و نشتی کند به شدت بعید است اما در صورت وقوع تنها کافیست ورق آسیب دیده را با یک قطعه نو با قیمتی بسیار پایین و سهولت بالا جایگزین کرد و ورق آسیب دیده نیز پس از ترمیم دوباره قابل استفاده خواهد بود در حالی که نشتی دیواره استخر بتنی که اتفاق چندان دور از ذهنی هم نیست در صورت وقوع میتواند برای کشاورز ایجاد هزینهای نامعقول کرده و احتیاج به تزریق بتن برای ترمیم نشتی دارد که هزینه بر و دشوارتر از تعویض یک ورق با اتصالات پیچ و مهره ایست.
۲.سهولت در حمل و جابجایی ، نصب و مونتاژ.
یکی از ویژگیهای بارز استخرهای پیش ساخته گالوانیزه چند تکه بودن آن است. کلیه استخرها از ۳ متری الی ۱۲ متری از قطعات سه متری ساخته میشوند. این قطعات سه متری توسط پیچ و مهره به هم متصل شده ومخازنی دایرهای و با قطرهای تقریبی ۳ الی ۱۲ متر ایجاد میکنند. قطعات یاد شده سبک بوده و توسط نفر قابل حمل و نقل میباشند. همچنین میتوان تعداد زیادی از آنها را در یک انبار دپو نموده یا توسط یک خودروی متوسط حمل کرد. سرعت مونتاژ این سازهها بالاست و در طی ۱۵ دقیقه دو نفر میتوانند یک سازه را مونتاژ نمایند. برای مونتاژ اولیه سازهها به تکنسین فنی نیاز نیست و بعضا دیده شده صاحبان مزرعه (بانوان/آقایان) قبل از اعزام تکنسین فنی از سوی شرکت، اقدام به بستن پیچ و مهرهها نموده و سازه را مونتاژ اولیه کردهاند! مقایسه این فرایند ساده با پروسه ساخت استخرهای بتنی هیچ جای دفاعی برای سازه بتنی از این نظر باقی نمیگذارد.
ب) مزایای قانونی استخر های پیش ساخته:
همانطور که میدانید برای احداث سازه بتنی شما ملزم به اخذ مجوز از سازمان جهاد کشاورزی میباشید. در بسیاری موارد احداث استخر با مصالح ماندگار نیاز به تغییر کاربری دارد که عموما غیرممکن یا بشدت زمان بر و فرساینده است. در موارد دیگر میتوان به اجاره مکانهای دولتی مناسب آبزی پروری اشاره نمود. احداث سازه در املاک دولتی قانونا غیر مجاز یا غیر منطقیست چرا که پس از اتمام دوره قرارداد سازهها در ملک موجر باقی میمانند. اما در کلیه موارد یاد شده نصب سازههای پیش ساخته مساله را کاملا حل میکند. ایجاد استخرهای پیش ساخته گالوانیزه نیاز به تغییر کاربری نداشته
و مجوز جهاد کشاورزی در این مورد خاص ملاک عمل نمیباشد. همچنین در قراردادهای مالک و مستاجر یا تعاملی با ارگانهای دولتی میتوان پس از اتمام قرار داد سازهها را باز کرده و در جای دیگر مونتاژ نمود.
ج) مزایای تجاری استخر های پیش ساخته:
- ۱. استخرهای پیش ساخته گالوانیزه در مقایسه با استخرهای بتنی ارزانترند. برای ساخت یک استخر با ظرفیت مشابه استخرهای پیش ساخته ده متری از جنس بتن حتما باید از بتن مسلح استفاده نمود چرا که بتن معمولی امکان نگهداری آن حجم آب را ندارد. چنانچه بخواهیم از بتن عادی (غیر مسلح) استفاده کنیم باید قطر دیوارهها را ضخیمتر در نظر بگیریم که با قیمت امروز بتن در نهایت نسبت به سازههای پیش ساخته مقرون به صرفه نمیباشد. استفاده از استخرهای پیش ساخته گالوانیزه سهم بیشتری از سرمایه را در دست آبزی پرور باقی گذاشته که میتواند در تامین نهاده شامل غذای ماهی، بچه ماهی و غیره استفاده گردد.
- ۲. سرعت نصب و راه اندازی استخرهای پیش ساخته نسبت به سایر استخرهای پرورش ماهی بسیار بیشتر است. در واقع زمان اصلی ساخت در محل کارگاههای شرکت صورت گرفته و فقط زمان نصب را باید در نظر گرفت. در این صورت میتوان هدر رفت زمان ساخت را به نفع دوره پرورش صرفهجویی کرد. در هنگام استفاده از سازههای پیش ساخته مزرعه سریعتر احداث شده و به مرحله بهره برداری میرسد.
- ۳. در سیستمهای متراکم پرورش ماهی، در یک استخر ده متری پیش ساخته میتوان معادل یک هکتار استخر خاکی برداشت محصول داشت.
د) مزایای استخر های پیش ساخته از منظر پرورش ماهی :
یکی از مهمترین فاکتورهای برتری استخرهای پیش ساخته به سایر انواع استخرهای پرورش ماهی برتریهای آن در زمینه پرورش است.
- 1. در این سازهها، دسترسی آنی به کل ماهیها، کنترل ماهیها از لحاظ بیماری، فرایند سریع درمان، غذا دهی بهینه، صرفه جویی در آب ، صید راحت و فوری و… را میتوان از مزایای آن نام برد.
- 2. سامانههای مدار بستهای که تراکم بالایی دارند معمولا برای سود آوری بیشتر و به دست آوردن کیفیت بالاتر در جریان پرورش گونههای ارزشمندتر ماهی استفاده میشود مانند تولید خاویار، پرورش ماهیهای مولد، نگهداری ماهی، برای انجام تحقیقات، تولید انبوه ماهیهایی مانند قزل آلا کپور و تیلاپیا با ریسک تلفات پایینتر، تولید انبوه ماهیهای تزئینی و تولید ماهی زنده برای متقاضیان ماهی زنده در بازار.علی الخصوص پرورش ماهیهای سردآبی به صورت متراکم در سیستمهای مدار بسته میتواند با سود بسیار بالایی همراه باشد به طوری که کشورهایی که پیش زمینه چندانی در تولید ماهی نداشتند را نیز به تولید صنعتی ماهی در واحدهای سرپوشیده مداربسته علاقه مند ساخته است تا بتوانند با تولید انبوه و صادرات ماهی به کشورهای دیگر برای کشور خود درامدزایی و ارزآوری کنند. کشور های اتحادیه ی اروپا مانند آلمان و انگلستان از این دست کشورها هستند.
- 3. سیستم مدار بسته به تولید کنندگان این امکان را داده که با کنترل دقیق ماهیای را وارد بازار کنند و به دست مشتری برسانند که کاملا عاری از هرگونه بیماری و عامل بیماریزا باشد.
رفرنسها :